Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, Irak’ta yönetimin Iraklılara devri sürecinde örgütün üstleneceği rolün belirlenmesi amacıyla bugün yerel saatle sabah 10’da Irak Geçici Yönetim Konseyi ve Amerika önderliğindeki koalisyonun yöneticileriyle bir araya gelecek.
Toplantı, bundan bir yıl önce Birleşmiş Milletler’in desteği olmadan savaşa giren Bush yönetimi açısından önemli bir tavır değişikliği anlamına geliyor.
Irak’ın Amerikalı sivil yöneticisi Paul Bremer, bugün zor bir görevi başarmak amacıyla Birleşmiş Milletler merkezine gelecek. Amerika önderliğindeki koalisyonun egemenliği Iraklılara devretme planında sorunlar yaşanıyor. Bremer’ın da, sürecin ilerlemesi için Birleşmiş Milletler’i, etkinliğini, prestijini ve kaynaklarını devreye sokmaya ikna etmesi bekleniyor.
Bush yönetiminin Saddam Hüseyin’i Güvenlik Konseyi onayı olmadan devirmeye karar vermesinin üzerinden yaklaşık bir yıl geçti. O zamandan bu yana Washington’la Birleşmiş Milletler arasındaki ilişkilerin gerginliği ve Bağdat’taki bombalı saldırıların örgütün yabancı personelinin bölgeden ayrılmasına yol açması nedeniyle, Birleşmiş Milletler Irak’ın yeniden inşasında neredeyse tamamen devre dışı kaldı.
Bu nedenle, Bremer ve Irak geçici yönetim konseyinin önde gelen isimlerinin genel sekreterin çağrısına uyarak bugünkü toplantı için New York’a gelecekleri yönündeki haberleri memnuniyetle karşıladığını söyleyen Birleşmiş Milletler sözcüsü Fred Eckhard’ın yüzü gülüyordu.
“Üç tarafın da, sanırım böyle bir ifade kullanabilirim, bir araya geliyor olmasının, daha kapsayıcı bir şekilde çalışmaya başladığımız yönünde cesaret verici bir işaret olduğunu düşünüyorum”.
Columbia Üniversitesi’nden Ortadoğu uzmanı Gary Sick, Bush yönetiminin başlangıçta Irak’ta yönetimin devredilmesi konusunu Birleşmiş milletler olmadan da halledebileceğini düşündüğüne inanan isimlerden birisi. Ancak, Sick Washington’daki yetkililerin artık Birleşmiş Milletler’in desteğine ihtiyaç duyduklarını fark etmeye başladıklarını söylüyor.
“Amerika’nın Irak’ta iktidarın devredilmesi konusunda Birleşmiş Milletler’i sürece katmak için yoğun bir çaba harcadığını düşünüyorum, oysa geçmişte, hepimizin de bildiği gibi, durum farklıydı. Bunun da ilk nedeni Amerika’nın Birleşmiş Milletler’e, örgütün ihtiyaç duyduğu kadar yetki vermek istememesiydi.”
Bremer, Genel Sekreter Kofi Annan’dan, Iraklıları yakın bir süreç içinde seçime gitmenin hata olacağı konusunda ikna etme çabalarına katkıda bulunmasını isteyecek. Irak’ta çoğunluğu oluşturan Şiilerin lideri Ayetullah Ali el-Sistani, iktidarın 30 Haziran’da devredilmesinden önce doğrudan seçim düzenlenmesini istiyor.
Annan ise, erken bir tarihte yapılacak seçimlere karşı olduğunu belirten bir mektup yazmış durumda. Ancak sözcü, Eckhard, Genel Sekreterin, iktidarın devredilmesinin belirlenen tarihte gerçekleşmesi konusunda ısrarlı olduğunu da vurguladı.
"İktidarın 30 Haziran’da devredilmesi hedefine ulaşmak kolay olmayacak ancak sanırım hepimiz bu hedefe ulaşılmasını istiyoruz. Ve bu hedefe hep birlikte çalışarak ve mümkün olduğunca belirlenen takvime sadık kalarak ulaşmak istiyoruz.”
Columbia Üniversitesi’nden Gary Sick, önümüzdeki saatlerde yapılacak görüşmelerin başarısının, koalisyonun iktidarın devredilmesinin düzenlenmesinde ve arkasından gelmesi gereken normalleşme sürecinde Birleşmiş Milletler’e ne kadar büyük bir rol vermeyi düşündüğünü de ortaya çıkaracağını belirtti.
Sick, toplantının yapılmasının bile kendi başına, Bush yönetiminin Birleşmiş Milletler’in meşruiyetine ihtiyaç duyduğunu kavradığının bir göstergesi olduğunu ifade etti.