Erişilebilirlik

Dünya Elektromanyetik Fırtınanın Etkisinde - 2003-10-31


Güneşte tekrar şiddetli patlamalar meydana geldi. Geçici enerji boşalmaları olarak da bilinen patlamalar, Hiroşima'ya atılan atom bombasının yaklaşık 40 milyon katı enerjiye sahip.

Patlamaların süreleri bir kaç dakika ile bir kaç saat arasında değişiyor ve çıkardıkları elektrik yüklü parçacıklar Dünya’ya ulaştığında uydu iletişimini, radyo televizyon yayınları ve elektrik şebekelerini etkiliyor.

Son 30 yılın en şiddetlisi olan patlamaların ilki hafta başında meydana geldi ancak çıkardığı parçacıkların çoğu Dünyayı fazla etkilemedi. İkinci patlamanın ise yeryüzüne bugün ulaşması bekleniyor.

Cambridge üniversitesinden fizik profesörü John Kohl, güneşteki patlatmaları çift namlulu bir av tüfeğine benzetiyor ve dünyanın, talihsiz bir av hayvanı gibi, namluların önünde bulunduğunu söylüyor:

"Şimdiye kadar gördüğümüz patlamaların en büyük ikisine tanık olduk. İkisinin birkaç gün arayla ve güneşin dünyaya bakan tarafında meydana gelmesi emsali görülmemiş bir olay."

Çoğu dünyadan kat kat büyük olan patlamaların çıkardığı elektrik yüklü parçacıklara proton deniliyor.

Protonların oluşturduğu jeo-manyetik dalgaların yeryüzüne çarpması ilk önce Dünya yörüngesindeki uyduları etkiliyor. Nitekim ilk patlamanın sebep olduğu jeo-manyetik dalga yörüngedeki 2 Japon uydusuyla haberleşmenin kesilmesine yol açtı.

Ayrıca kuzey yarı kürenin kuzey bölgelerinde uçan yolcu uçaklarıyla yüksek frekansta yapılan radyo haberleşmeleri sık sık aksadı. Elektrik yüklü parçacıkların elektrik şebekelerini çökertmemesi için yüksek gerilim hatlarındaki voltaj düşürüldü.

Fizik profesörü John Kohl, bugün dünyaya ulaşması beklenen ikinci jeo-manyetik fırtınayı hızla yol alan büyük bir yük trenine, önceki günkü fırtınayı ise onun önünde yavaş giden küçük bir trene benzetiyor:

"Yeni jeo-manyetik fırtına ilk patlamadan geride kalan parçacıkları da önüne katıp güçlenecek. İkisinin birleştiğini göreceğiz."

Atmosfer yeryüzünü koruduğu için ister uçakta olsun, ister yerde kimse jeo-manyetik fırtınadan zarar görmeyecek. Sadece Uluslararası Uzay İstasyonunda bulunan biri Amerikalı diğeri Rus iki uzayadamı, ilk patlamada olduğu gibi, ikinci patlama süresinde de, istasyona bağlı ancak daha iyi koruma sağlayan soyuz aracında kalacak.

XS
SM
MD
LG