Amerika’nın, Kıbrıs sorununa çözümün Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan’ın önerdiği plan üzerinde görüşmelerle bulunabileceği yolundaki görüşünü koruduğu belirtildi.
Amerika’nın Kıbrıs Özel Koordinatörü Büyükelçi Thomas Weston 19 Ekim’de Kıbrıs sorunu üzerinde yeni bir tur görüşme yapmak üzere Kıbrıs, Türkiye ve Yunanistan’a gitmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz günlerde Amerika’nın Sesi stüdyolarında Türkçe ve Yunanca servislerinin sorularını yanıtlayan Thomas Weston, Amerika’nın, Kıbrıs sorununa, Avrupa Birliği’nin adayı tam üye olarak kabul edeceği 1 Mayıs 2004 tarihine kadar çözüm bulunmasını arzu ettiğini söyledi. Weston ayrıca çözümün Kofi Annan planı üzerinde görüşmelerle bulunabileceğine inandıklarını bildirdi. Planın Kıbrıs sorunuyla ilgili bütün tarafların gerekli siyasi iradeyi göstererek görüşme masasına dönmelerini öngördüğünü hatırlatan Weston şöyle devam etti: “Kıbrıs Türk Toplumu lideri, Kıbrıs Rum toplumu lideri ve hem Yunanistan hem Türkiye’den yüksek düzeyde siyasi yetkililerin siyasi çözüme ulaşma iradesini ortaya koymaları gerekiyor. Bunun anlamı, Annan planı üzerinde çalışmaların tamamlanması ve planın halk oylamasına sunulmasıdır.”
Büyükelçi Weston son dönemde Kıbrıs’ta çok önemli gelişmeler yaşandığını, Yeşil Hattın geçişlere açılmasından buyana, 1 milyonun üzerinde geçiş yapıldığını ve bütün bu süreçte sadece iki küçük çaplı olumsuz olay meydana geldiğini söyledi. Weston, Kıbrıslı Türkler ve Rumların birbirlerine karşı taşıdıkları iyi niyeti ortaya koyan bu gelişmenin son derece önemli bir gelişme olduğunu ve çözüm çabalarında mutlaka gözönünde tutulması gerektiğini belirtti.
Amerikalı yetkili, son zamanda Kıbrıs Türk hükümeti tarafından, Aralık ayında yapılacak seçimlerle ilgili açıklamaları nedeniyle protesto edildi. Kıbrıslı Türk yetkililer, Weston’ı içişlerine müdahale etmekle suçladı. Thomas Weston, radyomuza yaptığı açıklamada şöyle dedi:
“Seçimde mücadele edecek olan partilerden üçü, Kıbrıs Türk tarafının da Rum tarafıyla aynı tarihte, yani 1 Mayıs 2004’te Avrupa Birliği’ne girmesinden yana olduklarını belirterek bu konuda ortak ilkeler benimsedi. Bu partiler, Annan planı üzerinde görüşmelere yeniden başlamak ve Kıbrıslı Türklere, kendi geleceklerini tayin etme fırsatı vermek için planı halk oyuna sunmak gerektiğini ilan etti. Bize göre bu açık tutum, parlamento seçimlerinin, Kıbrıs Türk halkının, gelecek konusunda arzusunu ortaya koyacağı bir fırsat olacağını gösteriyor. Seçim bu açıdan son derece önemli olacak. Seçimin tarihi de çıkacak sonuca göre, görüşmelere dönmek için geriye hala zaman bırakıyor.”
Seçimin sonucunu önceden kestirmenin çok zor olduğunu belirten Weston, Amerikan hükümeti olarak seçim sürecini çok yakından izlediklerini, aynı şekilde Avrupa ülkelerinin ve Türkiye’nin de izlediğine inandıklarını söyledi. Weston, kendi kişisel tahmini olarak ve çok sayıda Kıbrıslı Türkle yaptığı konuşmalara dayanarak, seçimden Avrupa Birliği’ne girişi, Annan planı üzerinde görüşmelere dönmeyi ve halk oylamasını destekler yönde sonuç çıkacağını belirtti.
Büyükelçi Weston, Kıbrıs Türk kesiminin içişlerine müdahale ettikleri yolundaki suçlamalar konusunda da şöyle dedi:
“Müdahale etmiyoruz, yaptığımız Amerika’nın politikasını dile getirmekten ibaret. Bu politikayı da Annan planı konusunda Güvenlik Konseyi’nde kullandığımız oyla ortaya koyduk. Planı ilerleme için tek yol olarak görüyoruz, tamamen destekliyoruz. 1 Mayıs’tan önce Kıbrıs halkının oyuna sunulması gerektiğini düşünüyoruz.”
Kofi Annan planına sadece Türkler değil Rumlar da itiraz ediyor. Amerika’nın Kıbrıs Özel Koordinatörü Büyükelçi Weston, planın Kıbrıs Türk ve Rum taraflarının tam siyasi eşitliğini öngördüğünü, Avrupa Birliği’ne üye olmanın da Kıbrıs’taki hükümet sisteminin geliştirilmesini gerektirdiğini söyledi. Weston, bunun gibi temel koşullar dışında her iki tarafın da planda istedikleri değişikliklerin görüşmelerde ele alınabileceğini ve bu yolla gerçekleştirilebileceğine inandığını belirtti.
Büyükelçi Weston yakında Kıbrıs’la Ankara ve Atina’ya yapacağı ziyaretler sırasında Kıbrıs sorununun nisbeten kısa bir süre içinde, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne üye olacağı 1 Mayıs 2004 tarihine kadar çözümlenmesi ihtiyacını vurgulayacağını ve Amerika’nın politikasını bir kez daha dile getireceğini söyledi.
Amerikalı yetkili, 1 Mayıs’a kadar çözüm sağlanmadığı takdirde Amerika’nın Kıbrıs sorununa çözüm bulma yönündeki gayretlerinden vazgeçmeyeceğini, ancak, Türkiye’yle Avrupa Birliği arasındaki ilişkilerde oldukça zor bir tablonun ortaya çıkacağını belirtti.