Erişilebilirlik

Kerkük'te Kürtlerin Sayısıyla Birlikte Gerginlik de Artıyor - 2003-05-29


Iraklı Kürtler Saddam Hüseyin döneminde kaçtıkları Kerkük’e büyük gruplar halinde geri dönüyor. Amerikan ordusunun güçlü desteğine sahip olan Kürtler'in, nüfuzlarını kuzeydeki Kürt bölgesinin geleneksel sınırları dışına yaymaya başladığı, bunun da başta Türkmenler ve Araplar olmak üzere diğer etnik topluluklar arasında gerginlik yarattığı gözleniyor.

Kerkük’te Kürtler uzun zamandır en büyük etnik topluluğu oluşturuyor ancak çoğunluk sahibi değiller. 1980’lerde Saddam Hüseyin, Kürtler'in nüfuzunu azaltmak için Kerkük’e binlerce Arap aile yerleştirdi. Evlerinden atılan binlerce Kürt kuzeye, Amerikan ve İngiliz uçaklarının koruması altında tutulan, Irak Kürdistanı denen bölgeye kaçtı.

9 Nisan’da Bağdat’ın Amerikan kuvvetlerinin eline geçmesinden sonra Kürtler iktidar ve mal iddiasında bulunmak üzere Kerkük’e geri döndü. Bölgedeki Amerikan 4. Piyade Tümeni'nin Sözcüsü Binbaşı Jossyln Aberle durumu şöyle anlatıyor: "Çok büyük etnik gerginlik var. Çünkü Kerkük ve çevresinde dört büyük topluluk bulunuyor. Saddam’ın, Araplaştırma politikası en çok Kerkük’te uygulanmış. Saddam, Araplar çoğunluğu ele geçirsin diye Kürtler evlerinden atılıp yerlerine Araplar yerleştirmiş. Bölgedeki gerginliğin ana nedeni, bu göçe zorlama ve yeniden yerleşim politikası. Saddam Hüseyin rejimi etnik grupları birbirine düşürme işini çok iyi yapmış."

Bu ay ortasında 30 kişinin ölümü ve bir Amerikan askerinin de yaralanmasıyla sonuçlanan etnik çatışmalar şu anda yatışmış görünüyor. Ancak Amerikan ordusunun geçici bir kent konseyi kurma girişimi tartışmalara yol açtı.

Geçen Cumartesi yeni kent yöneticilerini seçmek üzere 300 temsilci bir araya toplandığında, Amerikan askerlerinin 5 Arap delegeyi Baas Partisi'nin üst düzey yetkilisi oldukları gerekçesiyle tutuklaması şok yarattı.

Dört etnik gruptan her biri kent konseyinde 6 üye ile temsil edilecekti. Arap delegeler hem tutuklamalara itiraz ettiler hem de Amerikan askerleri tarafından seçilen 6 bağımsız temsilcinin beşini Kürtlerin aldığını söyleyerek hile yapıldığını öne sürdüler.

Kürtler içinse seçim sonucu, adeta rüyalarının gerçekleşmesi oldu. Kürtler yıllardan beri Saddam Hüseyin’e karşı verdikleri mücadelenin nihayet karşılığını aldıklarını düşünüyor.

Kuzey Irak’taki Amerikan kuvvetlerinin komutanı Tümgeneral Raymond Odierno, Kerkük seçiminde, Kürtler lehine hile yapıldığı iddiasını reddediyor.

Amerikalı general, Peşmergelerin silah taşımalarına izin verildiğini kabul ediyor çünkü Kürt milislerin Saddam Hüseyin’i deviren koalisyon güçlerinin parçası olduğunu söylüyor.

Ancak General Odierno, Kürtler'in eski evlerinde oturan Arapları silah zoruyla kovmalarına izin verilmeyeceğini vurguluyor. Arapların kendi istekleri dışında Kerkük’e yerleştirildiklerini de hatırlatan ABD, bu sorunun çözümünün Kürtler'in hukuk düzenine saygılarını gösterme açısından büyük bir sınav olacağını söylüyor: "Kürtler çok iyi bir müttefikimiz. Bence ülkenin geleceğinde büyük rol oynayacaklar. Yeniden yerleşim sorununun çözümünde izleyecekleri tutumla, demokratik sürecin gerçekten bir parçası olduklarını kanıtlayacaklar."

Irak’a komşu ülkeler Kürt bölgesindeki gelişmeleri yakından izliyor. Türkiye, kendi içindeki Kürt toplumu nedeniyle bölgeye özel ilgi gösteriyor.

Iraklı Kürt liderlerse, ABD'yle aralarındaki özel ilişkiyi, komşu ülkelerin kendi içişlerine karışmalarını önlemek için kullanmak istediklerini söylüyor. Irak Kürdistan hükümetinde bakanlık yapan Abdülrezak Mirza bu konuda şöyle diyor: "Amerikalılar tarafından destekleniyoruz. Desteklerini, tavsiyelerini hep isteyeceğiz. Ama ne Türkiye, ne Suriye, ne de bir başka komşu ülkenin içişlerimize karışma hakkı yoktur."

BM ambargosunun kalkması ve petrol üretiminin yeniden başlamasıyla, Kerkük bölgesi büyük önem kazandı. Petrol gelirleri, Saddam Hüseyin tarafından ülke çıkarları doğrultusunda kullanılmamıştı. Şimdi Kerkük halkı petrolün yerel ekonomiye daha çok para getireceği ve yaratacağı refahla etnik çatışmaları önleyeceğini umuyor

XS
SM
MD
LG