Erişilebilirlik

İsrail-Filistin Liderleri Üçlü Zirveye Hazırlanıyor - 2003-05-27


İsrail Başbakanı Ariel Şaron’la Filistin Başbakanı Mahmut Abbas’ın bu hafta barış planını görüşmesi bekleniyor.

Başkan Bush’la olası bir zirve öncesi yapılması beklenen görüşmenin Çarşamba günü düzenlenmesi düşünülmüştü ancak iki tarafa yakın kaynaklar yabancı diplomatların Filistin yönetimini ziyareti nedeniyle bundan vazgeçildiğini söylüyor.

Bu arada Ürdün, Başkan Bush’un düzenleyeceği zirveye ev sahipliği yapacağını açıkladı. Zirvenin Akabe’de yapılması bekleniyor.

İsrail Kabinesi yol haritası denilen barış planını Pazar günü onaylamıştı. Plan 2005 yılına kadar bir Filistin devleti kurulmasını öngörüyor. Şaron’la Abbas arasında iki hafta içindeki ikinci yüzyüze toplantı olacak görüşme, Başkan Bush için, gelecek hafta yapmayı düşündüğü üçlü zirve için olumlu bir sinyal olacak.

ABD Başkanı'yla İsrail ve Filistin başbakanları arasında bu düzeyde yapılacak bir toplantının ve Başkan'ın doğrudan katılımının, geçen aydan bu yana masada bulunan barış planının uygulanması yönünde çok olumlu etki yaratacağı umuluyor. Yol haritası diye de bilinen barış planının ilk adımları bile henüz atılmış değil.

Filistinliler ve birçok liberal İsrailli, Filistinli militan grupların saldırıları ve İsrail’in planla ilgili çekinceleri yüzünden barış planının engellenmesinden kaygı duyuyor.

İsrail Kabinesi planı Pazar günü onayladı ancak Başbakan Ariel Şaron yol haritasını kabul ettiği için kendi Partisi Likud’un şiddetli eleştirilerine hedef oldu. Şaron, Filistinlilerle barış anlaşması yapma konusunda çok ciddi olduğunu tekrarlıyor. Başbakan parlamentoda 3,5 milyon Filistinli’yi işgal altında tutmanın hem İsrail hem de Filistinliler için kötü olduğunu söyledi. “İşgal” kelimesinin Şaron gibi sert politikalardan yana olan bir muhafazakar tarafından kullanılması, İsrail’in Batı Şeria ve Gazze Şeridi üzerinde meşru hakkı olduğunu savunan İsrailli muhafazakarlar arasında çok tepki yarattı.

Ancak Başbakanlık'tan yapılan açıklamada, Şaron’un “işgal” sözcüğünü kullanmasına hemen açıklık getirildi ve Başbakan'ın, İsrail’in tartışmalı topraklardaki Filistinliler’i yönetmek istemediğini kasdettiği belirtildi. Açıklamada Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ne doğrudan değinilmedi. Barış planı, bölgede 2005 yılına kadar bağımsız bir Filistin devleti kurulmasını öngörüyor.

Birçok İsrailli liberal, Şaron’un, görüşme sürecinde planda sözü edilen zor ödünleri vereceğinden kuşku duyuyor. Siyasi yorumcu Akiva Eldar, Haaretz gazetesindeki yazısında İsrail’in planla ilgili birçok çekincesi olduğunu hatırlatıyor ve bunların Filistinliler’in İsrail’e teslim olması anlamına geleceğini öne sürüyor. Ancak İsrailli diğer gruplar Başbakan Şaron’un, ülkenin tarihi bir dönemeçte olduğuna ve doğru yolu seçme zamanı geldiğine inanmaya başlayabileceğini savunuyor.

Filistin tarafındaysa, Başbakan Mahmut Abbas, barış için göreve geldi. Abbas militanları yakalama sözü verdi. Bunu başarıp başaramayacağını zaman gösterecek. Abbas’ın ayrıca Filistin Yönetimi Başkanı Yaser Arafat’la da uyum içinde çalışması gerekiyor. Arafat’sa iktidarı paylaşma konusunda isteksiz ve eline geçen her fırsatta yeni başbakana sorun çıkarıyor.

Mahmut Abbas, Filistinliler arasında çok sevilen bir politikacı değil. Yeni bir kamuoyu yoklamasına göre Abbas’ın halktan gördüğü destek oranı sadece %3.

Diplomatik çevreler, Başkan Bush’un yakında İsrail ve Filistin liderleriyle muhtemelen Ürdün’ün Akabe kentinde bir zirve yapacağını belirtiyor. Amerikalı yetkililer, Başkan Bush’un ayrıca Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan liderleriyle de ayrı ayrı görüşmeler yapacağını söylüyor. Bu ülkeler Ortadoğu barış sürecini destekliyor.

Önümüzdeki hafta yapılması mümkün olan üçlü zirve, İsrailliler'le Filistinliler arasında 32 aydır süren şiddeti sona erdirme konusunda Başkan Bush’un doğrudan yaptığı ilk girişim olacak.

XS
SM
MD
LG