İnsan Hakları Gözlem örgütü, 2002 yılına ait yıllık raporunu 14 Ocak günü yayınladı. Örgütün 2002 Yılı Raporu’nda, birçok ülkeyle birlikte Türkiye’de de sorunların devam ettiği ileri sürülüyor, yeni yasalara rağmen ifade özgürlüğüne yönelik baskıların sürdüğü iddia ediliyor.
İnsan Hakları Gözlem’in raporunda, son bir yıl içinde Türkiye’de insan hakları alanında kaydedilen olumlu ve olumsuz önemli olaylara değiniliyor. Bunlar arasında Avrupa Birliği kriterlerinin kabulü, seçimler ve seçimi kazanan AK Parti’nin Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakan olamaması sayılıyor. Raporda, ifade özgürlüğünü kısıtlayan yasaların kaldırılmasına rağmen, birçok kişinin, azınlık hakları, silahlı kuvvetler ve devlet kurumlarıyla ilgili görüşleri yüzünden hapse atıldığı belirtiliyor. Bu kişilere yönetilen en yaygın suçlama, "Halkı, din, dil, ırk ayrımı gözeterek kin ve düşmanlığa teşvik ettikleri.." Raporda, ayrıca, yargı organlarıyla valiliklerin, kitap, dergi, gazete, film ve tiyatro oyunu yasaklamaya devam ettikleri, türbanlı kız öğrencilerin derslere alınmadıkları kaydediliyor. Raporda, Kürtçe ve diğer yerel dil ve lehçelerde radyo-televizyon yayınına izin veren yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayınlandığı, buna rağmen, halâ, tam olarak uygulamadığı belirtiliyor.
İnsan Hakları Gözlem, Türkiye’de, polis ve jandarma işkencesinin 2002 yılında da sürdüğünü; sorumlu asker, polis, gardiyan ve memurların cezalandırılmadığını ileri sürüyor. Raporda, F tipi cezaevlerinde ortak alanların azlığı, hükümlü ve tutukluların tecrit edilmesi sorununun devam ettiği kaydediliyor, bununla ilgili ölüm oruçlarında geçen yıl 14 kişinin daha öldüğü ve toplam ölü sayısının 64’e çıktığı vurgulanıyor.
Raporda, Güneydoğu Anadolu’da barış ve istikrarın giderek artmasına karşın köylülerin evlerine dönmelerine Valilik tarafından izin verilmediği, gidenlerin ise jandarmalar tarafından geri çevrildikleri iddia ediliyor. Örgüte göre bunun başlıca nedeni köylerini terkeden köylülerin mal ve mülklerine korucuların el koymuş olması.
Raporda, Türkiye, siyasi sığınma başvurusunda bulunmak isteyen yabancılara karşı, eğer Avrupalı değillerse, uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçlanıyor; insan kaçakçılığı ve ticaretiyle mücadeleyle ilgili uluslararası protokolü hala imzalamadığına dikkat çekiliyor. Örgüt, Türkiye’de en ciddi insan hakları ihlallerinin kadınları hedef aldığını savunuyor, resmi makamların, namus cinayetleri ve kadınlara yönelik şiddet eylemlerine gereken ilgiyi göstermediğini öne sürüyor.
Merkezi New York’ta bulunan Amerikan İnsan Hakları Gözlem örgütünün raporunda, Türkiye’nin geçen yıl, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde 40’tan fazla davayı kaybettiği de belirtiliyor.