Çeşitli nedenlerle Amerika’da bulunan bazı müslüman ülkelerin 16 yaşından büyük erkek vatandaşları, 11 Eylül sonrasında terörle mücadele çerçevesinde yapılan düzenlemeler gereği, bulundukları yerlerdeki Göçmenlik Daireleri’ne giderek kayıt yaptırdı. Kayıt yaptırmak için bazı ülke vatandaşlarına tanınan süre geçen Cuma günü sona erdi, ancak uygulamanın yarattığı tartışma devam ediyor. Adalet Bakanlığı, uygulamaya güvenlik gerekçeleriyle başvurduğunu söylerken, sivil haklar savunucuları kayıt zorunluluğun yasalara uyan insanları yanlış yere hedef aldığını belirtiyor.
Yeni uygulama, 2002 yılı Eylül’ünden önce Amerika’ya giriş yapan 16 yaşını doldurmuş bazı müslüman ülke erkek vatandaşlarını hedef alıyor. Kongre tarafından onaylanan uygulamaya göre bu kriterlere uyan erkekler bulundukları yerdeki Göçmenlik Büroları’na giderek kayıt yaptırdılar. Kayıt sırasında parmak izleri alınan ve fotoğrafları çekilen bu erkekler federal memurlar tarafından sorguya da çekildi. Bu sorgu sırasında erkeklere Amerika’ya geliş nedenleri, bu ülkede neler yaptıkları ve hangi dernek veya gruplarla bağlantıları olduğu soruldu. Adalet Bakanlığı Sözcüsü Jorge Martinez, uygulamanın terörle mücadele çerçevesinde başlatıldığını belirtiyor:
"Bazı teröristlerin, ülkeye giriş-çıkış noktalarındaki kontrollerin iyice sıkılaştırılmasından önce Amerika’ya geldiklerini sanıyoruz. Bazı federal istihbarat kuruluşlarının elde ettikleri veriler, ulusal güvenlik açısından çok riskli bir dönemde olduğumuzu gösterdiğinden, bu ülkenin insanlarının can güvenliğini sağlama açısından işte bu kayıt işlemini uygulamaya koyduk."
Vatandaşlarına kayıt zorunluluğu getirilen ülkelerden altısı Dışişleri Bakanlığı’nın teröre destek veren ülkeler listesinde yer alıyor. İran, Irak ve Suriye’nin yer aldığı bu altı ülkenin erkek vatandaşlarına Göçmenlik Büroları’na kayıt yaptırmaları için Aralık ayına kadar süre tanınmıştı. Daha sonra bu Müslüman ülkelere 11’i daha eklendi, ayrıca uygulama kapsamına Kuzey Koreli erkekler de dahil edildi.
Kayıt zorunluluğu gündeme geldiği andan itibaren, tartışma yarattı. Göçmenlik avukatları ve medeni haklar savunucuları, göçmenlerin program hakkında yeterince aydınlatılmaması yüzünden kargaşa yaşandığını ve bunun bir sonucu olarak da panik havasının doğduğunu belirtiyorlar. Aralık ayında kayıt yaptırmaya giden binlerce erkekten yüzlercesi kısa süreli de olsa gözaltına alındı. Gönüllü olarak Göçmenlik Dairesi’ne giderek kayıt yaptırmak isteyenler, şimdi ya vize süreleri dolduğu için ya da bazı Göçmenlik Yasaları’nı ihlal ettikleri için sınır dışı edilme tehlikesiyle karşı karşıya.
Harvard Üniversitesi güvenlik uzmanlarından Juliette Kayyem kayıt işleminin yanlış insanları hedef aldığı görüşünde. Geçmişte Adalet Bakanlığı’nda ulusal güvenlik danışmanlığı yapmış olan Kayyem, Amerika’ya saldırmayı planlayan teröristlerin kayıt yaptırmak için Göçmenlik Dairesi’ne elbette ki başvurmayacağını söylüyor. Adalet Bakanı Jorge Martinez ise bu iddiayı reddediyor ve teröristlerin, dikkatleri üzerlerine çekmemek için, yasalara uyan vatandaşlar gibi hareket etmek isteyeceklerini bildiriyor.
"11 Eylül saldırılarına katılan Muhammed Atta’nın, dikkatleri üzerine çekmemek için, vizesini uzatmak amacıyla Göçmenlik Dairesi’ne başvurduğunu unutmamak gerekir."
Ayrımcılığa Karşı Amerikan-Arap Komitesi’nden Kerim Şura ise Arap veya Müslüman ülkelerden gelen erkekleri hedef alan bu uygulamanın ırkçı bir yaklaşımın eseri olduğunu söylüyor.
"Bu uygulamanın kapsamı o denli geniş ve hedef aldığı insan sayısı o denli yüksek ki, büyük bir etnik grup sadece geldikleri ülke yüzünden psikolojik cendereye alınmış oluyor."
Şura, halen terör zanlısı olduğu gerekçesiyle tutuklanmış olan üç kişinin Amerikan ve İngiliz vatandaşları olduklarını da hatırlatıyor. Bazı uzmanlar da, güvenlik ve istihbarat birimlerinin Müslüman göçmenler üzerinde bu denli yoğunlaşmasının, teröristlerin yakalanmasında yardımcı olabilecek bu grupları toplumdan uzaklaştırabileceğine dikkat çekiyor. Ancak Adalet Bakanlığı şimdilik bu eleştirilerden etkilenmiş görünmüyor. Bakanlık, Şubat ayında da Pakistan ve Suudi Arabistan’dan gelen erkeklerin kayıt yaptırmasını istiyor. Ancak diplomatlarla, siyasi sığınma hakkı almış olanlar kayıt yaptırmak zorunda değil.
Bakanlık Sözcüsü Jorge Martinez, uygulamanın şimdiye kadar 20 ülke vatandaşına yönelik olduğunu söylüyor, ancak bu sayının ilerde artabileceğini de belirtiyor.