Irak lideri Saddam Hüseyin’i devirmek üzere ABD öncülüğünde askeri bir operasyon yapılacağı yolundaki söylentiler arttıkça, dikkatler de Iraklı Kürtler üzerinde yoğunlaşıyor.
Amerika'nın Sesi Muhabiri Amberin Zaman, Kuzey Iraklı liderlerin, olası bir ABD askeri operasyonuna ilişkin görüşlerini aldı.
Kürt Liderler Temkinli
Amberin Zaman
Kuzey Iraklı iki Kürt lider arasında ciddi görüş ayrılıkları var. Bununla birlikte her iki lider de Amerika’nın Irak’a bir operasyon düzenleyebileceği konusunda görüş birliği içinde.
Kürdistan Demokratik Partisi Lideri Mesud Barzani ile Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani, kısa bir süre önce Almanya’da Amerikalı yetkililerle biraraya gelip, Saddam Hüseyin’in iktidardan uzaklaştırılmasında Kürtler’in nasıl bir rol oynayabileceğini görüştü.
İki lider, görüşmeler sonrasında yorum yapmaktan kaçındı. Bununla birlikte, Talabani ve Barzani, Kürt halkını tehlikeye sokacak herhangi bir operasyona katılmayacaklarını kesin bir dille ifade ettiler. Ayrıca iki lider, Kürtlere eşit vatandaşlık hakkını garanti etmeyen bir askeri operasyona da destek vermeyeceklerini belirtti.
Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesud Barzani, Kürt halkının özgürlüklerini korumak istediklerini özellikle vurguluyor. Barzani, son 11 yıl içinde, Kuzey Irak’ta yaşayan 3 milyon Kürt, Süryani ve Türkmen nüfusun geniş özgürlüklerden yararlandığına dikkat çekiyor, ayrıca ekonomik açıdan da ciddi kazanımlar elde ettiklerini belirtiyor.
Birleşmiş Milletler “Petrol Karşılığı Gıda” Programı çerçevesinde Iraklı Kürtler’e ayrılan pay, okul ve hastane gibi önemli alt yapı yatırımlarına harcandı.
Süryani Demokrasi Hareketi Lideri Yonnadim Kanna da Kuzey Irak’ta yaşayan Süryaniler’in, ülkenin diğer bölgelerinde yaşayanlara oranla, çok daha iyi koşullara sahip olduğunu söylüyor. Kanna, "Son 10-11 yıldır iyi bir deneyimdi, bu. İnsanlar diktatör rejimin baskı ve zulmünden uzak yaşayabildi. Eğitim ve kültürel haklarımız var. Ayrıca siyasi örgütlenme olanağına ve basın özgürlüğüne sahibiz" diyor.
Kuzey Irak’taki Kürt yönetimi, Körfez Savaşı sonrasında Kürtler’in Saddam Hüseyin’e karşı başlattıkları başarısız isyan girişiminden sonra fiilen oluşturuldu. Amerika öncülüğündeki müttefik kuvvetler Irak ordusuna müdahale edemediği için binlerce Kürt hayatını kaybetti. Milyonlarca Kürt de Türkiye ve İran’a sığınmak zorunda kaldı. Bu gelişmeler sonrasında Amerika ve müttefik ülkeler Kürtleri korumak üzere Kuzey Irak’ı uçuşa yasak bölge ilan etti. İncirlik Üssü’nü kullanan Amerikan ve İngiliz uçakları halen uçuşa yasak bölgeyi kontrol altında tutuyor.
Bugün birçok Iraklı Kürt, hala Amerika’ya güven duymazken, birçoğu da can güvenliklerinin sağlanmasında Amerika’nın oynadığı rolün önemini kabul ediyor.
Kürdistan Yurtseverler Birliği yetkililerinden Berham Salih, "Amerikalılar son 10 yılda bize büyük iyilikler yaptı. Bizi Iraklılar’ın mezaliminden koruyorlar. Çıkarlarımız açısından demokratik bir Irak şart. Ve eğer yarın Amerika, kararlı bir şekilde bu konuya, Irak’ın demokratik bir rejime geçmesi konusuna eğilirse, bu bizi, ancak sevindirir" görüşünü dile getiriyor.
İngilizce öğrencisi Abdullah Aziz gibi sıradan Iraklı Kürtler de Amerikan hükümetinin Kürtler’in bağımsızlık hayalinin gerçekleşmesine katkıda bulunacağını söylüyor. Aziz, "Kürtler’in durumu konusunda çok iyimserim. Amerika, bize bağımsızlığımızı verecektir ve İnşallah biz de sonunda bağımsız olacağız," diyor.
Ancak Washington, Türkiye’nin kaygılarını göze alarak, bağımsız bir Kürt devletine destek vermeyeceğini söylüyor. Türkiye, Iraklı Kürtler’in Bağdat’a karşı bağımsızlık ilan etmeye kalkışması durumunda sınır-ötesi askeri müdahalede bulunacağını söylüyor. Ankara, Kuzey Irak’taki bağımsız bir Kürt devletinin, Türkiye’deki Kürt nüfusu ayrılıkçı hareketlere yeniden teşvik edebileceği görüşünü savunuyor.
İran da benzer kaygılarla Iraklı Kürtler’e bağımısızlık verilmesine karşı çıkıyor.
Kürdistan Yurtseverler Birliği’nden Berham Salih, Kürt liderlerin bağımsızlığı gerçekçi bir alternatif olarak görmediklerini söylüyor ve bu konuda İran ve Türkiye’ye garanti verdiklerini hatırlatıyor. Salih, "Türk ve İranlılar’a, Kürt halkının kendi kendini yönetme hakkı olduğunu söylüyorum. Ama gerçekler gözardı edilemez. Irak’tan ayrılıp bağımsız bir devlet kurmanın gerçekçi bir hedef olmadığını bilecek kadar sağduyuya sahibiz. Türkiye’nin de İran’ın da bağımsızlık konusundaki görüşlerini değiştireceğini sanmıyorum" diyor. Her ne kadar Iraklı Kürt liderler, bağımsızlık fikrini bir yana ittiklerini söyleseler de, 11 yıl içinde kazandıkları hakları geri vermeye niyetleri olmadığını da açıkça belirtiyor.