Google’ın Dijital Kütüphane Projesi

İnternet devi Google son olarak tüm dünyadaki kitapların tamamını tarayıp onları arama motoruna katmayı planlıyor. Proje insanoğlunun tüm bilgisinin toplandığı bir koleksiyon anlamına geliyor. Ancak Google’ın projesi akademisyenler, yazarlar ve teknoloji şirketlerinin eleştirilerine yol açtı. Bazıları projenin iptali, bazıları da değiştirilmesi için dava bile açtı.

Google’a ait bir kamyon, sabah saatlerinde Stanford Üniversitesi’nin kütüphanesi önüne park ediyor. Google ödünç aldığı kitapları kütüphaneye geri getiriyor. Şirket kitapların hepsini tarayıp dijital ortama aktarıyor. Kamyon boşalıyor ve yeni kitaplar alınıyor. Google Books’un müdürü Daniel Clancy, amaçlarının 40 milyona yakın kitabı taramak olduğunu söylüyor. Stanford dışında California Üniversitesi Berkeley kampüsü ve Michigan Üniversitesi de kitaplarının taranması için Google’la anlaşma yaptı. Stanford Üniversitesi kütüphane görevlisi Michael Keller, bu proje sayesinde karanlıkta kalmış kitapların da gün ışığına çıkarılabileceğini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Bu kitapları dijital ortama aktarıp İnternet’e koyarsanız, çok daha yararlı olurlar. Normalde olabileceğinden on kat daha fazla işe yararlar.”

Avukat Gary Reback, Open Book Alliance adlı kuruluşu temsil ediyor. Microsoft ve Amazon-nokta-com’un da üyesi olduğu ittifakın avukatı, Google’ın başlangıçta bu kitaplara erişim ücreti almayabileceğini, ama daha sonra büyük ücretler isteyebileceğini söylüyor. Reback, “Sonuçta Google halk kütüphanesi değil, özel kütüphane görevi yapacak. Google kar amaçlı bir kuruluş. Büyük karlardan söz ediyorum. Kopyaladığı kitaplara erişim için herkesten para alabilir,” diye konuşuyor.

Sorun hak sahibi belli olan kitapların taranması değil. Telif süresi bitmiş kitapların taranmasında da sorun yok. Asıl sorun, “öksüz kitaplar” denilen, baskısı devam etmeyen, telif hakkı hala geçerli olan, ama bu hakkın sahiplerinin belli olmadığı kitaplar. Bu kitapların dijital versiyonlarından kazanç sağlanırsa, bu kazancın kime gitmesi gerektiği asıl tartışma konusu. Google’a göre amaç yalnızca para kazanmak değil. Google Books’un müdürü Daniel Clancy açıklıyor: “Google arama motoru kapasitesini geliştirmeyi amaçlıyor. Bu kitapları satmaya başladığımızda para kazanacağız. Ama bizi harekete geçiren şey, bu kitapların satışından elde edeceğimiz para değil.”

Tartışmalar devam ededursun, Google kamyonlar dolusu kitabı taramaya devam ediyor. Bu konudaki hukuki tartışmalar, gelecek ay federal mahkemede ele alınacak.