Erişilebilirlik

Çin Amerika'yı Protesto Etti


Çin Amerika'yı Protesto Etti
Çin Amerika'yı Protesto Etti
<!-- IMAGE -->

Çin, Başkan Barack Obama’nın Tibet’in sürgündeki ruhani lideri Dalai Lama ile görüşmesini resmen protesto etti. Protesto notası,Dışişleri Bakanlığına çağrılan Amerika’nın Pekin büyükelçisi Jon Huntsman’a iletildi.

Obama’nın Dalai Lama ile görüşmesinden hemen ardından Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü görüşmenin iki ülke arasındaki ilişkilere zarar verdiğini açıklamıştı. Amerikalı yetkililer ise,görüşmenin Çin’in insan haklarıuygulamalarını eleştiren sert bir mesaj olarak algılanmaması gerektiğini savunuyor.

Çin hükümeti Başkan’ın Dalay Lama’la görüşmesine sert tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü de, dün, Beyaz Saray’daki görüşmeden birkaç saat sonra yaptığı açıklamada, Amerika’yı ülkesinin içişlerine müdahale etmekle suçladı.

Sözcü, Obama’nın Dalay Lama’yı kabul etmesinin Amerikan-Çin ilişkilerine ağır zarar verdiğini söyledi.

Yetkililer, Amerika’nın Pekin Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak görüşmeyi resmen protesto etti. Haberlere göre, Büyükelçi Jon Hunstman’a, görüşmenin, uluslararası ilişkileri ciddi bir şekilde ihlal ettiği bildirildi. Amerikalı diplomata, Dalay Lama’yla görüşmemesi için Başkan’ın, önceden uyarıldığı da hatırlatıldı. Çin, görüşme gerçekleşirse Amerikan şirketlerine ambargo tehdidinde de bulunmuştu.

Amerika’nın Pekin Büyükelçiliği’nin açıklamasına göre, Jon Hunstman da, Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Cui Tiankai’ya, işbirliğinin kesilmemesinin, hem bölge ülkeleri hem de tüm dünyanın yararına olacağını söyledi.

Büyükelçilik sözcüsü, Çin’in, Dalay Lama ile görüşülmemesi uyarısını Başkan’ın ciddiye almayacağının aylarca önce Pekin hükümetine bildirildiğini hatırlattı. Çin’in sert tepkisinin sürpriz olmadığını vurgulayan sözcü, Başkan’ın, Nobel barış ödüllü Dalay Lama’yı, uluslararası bir dini lider olarak gördüğünü ve Tibet’teki insan hakları ihlallerinden kaygı duyduğunu bildirdi.

Büyükelçilik sözcüsü, Başkan, Obama’nın, geçen Kasım’da, Çin Devlet Başkanı President Hu Jintao’yla yaptığı görüşmede, Dalay Lamay’la bir araya gelmek istediğini söylediğini de hatırlattı. Dalay Lama, Ekim’de Washington'u ziyaret etmiş ancak Çin ziyaretine hazırlanan Başkan, görüşmeyi Pekin ziyaretinden sonraya ertelemişti. Erteleme kararı insan hakları dernekleri ve birçok Kongre üyesi tarafından eleştirilmişti.

Doğu Türkistan gibi Tibet de Çin işgali altında. 1959 yılındaki işgal sırasında Hindistan’a kaçan Dalay Lama, o zamandan beri ülkenin kuzeyindeki Himachal Pradesh eyaletinin Dharamsala kentinde oturuyor.

1991 yılından bu yana tüm Amerika Başkanları, Çin’in itirazlarına rağmen, Dalay Lama’yla, çoğu özel görüşme olmak üzere, bir araya geldi. Obama da, kendinden önceki başkanların çoğu gibi, Dalay Lama'yla gazetecilerin önüne birlikte çıkmadı ve hatta Beyaz Saray görüşmenin fotoğraflarını bile basına dağıtmadı. Yetkililer, Dalay Lama’nın siyasi bir lider olarak kabul edilmediğini belirtti ve görüşmenin Başkan’ın makamında değil Beyaz Saray’ın harita salonunda yapıldığına da dikkati çekti.

Çin’in görüşmeye öfkesi Washington’da alışılmış bir tepki olarak niteleniyor. Böyle olsa da ikili ilişkilerdeki gerginlik sadece Dalay Lama’nın Beyaz Saray’da kabul edilmesiyle sınırlı değil. Amerika’nın Tayvan’a milyarlarca dolar tutarında yeni silah satmaya karar vermesi, ticari anlaşmazlıklar, Çin’in İnternet’e sansürü artırması ve bazı büyük Amerikan şirketlerinin İnternet sitelerine Çin’den yapıldığı öne sürülen sanal saldırılar ilişkilere zarar vermiş durumda.
Amerika’nın Pekin Büyükelçisi Sözcüsü, Obama’nın Dalay Lama’yla görüşmesinin Çin’e karşı daha sert bir politika izleneceği anlamına gelmediğini vurguladı.

Sözcü bir politika değişikliğinin söz konusu olmadığını, mevcut anlaşmazlıklara rağmen, Amerika’nın işbirliğini sürdürmeye kararlı olduğunu belirtti.

XS
SM
MD
LG