Erişilebilirlik

'2000'li Yıllardan Kurtulduk'


2010’a ve yeni bir 10 yıla hazırlanan Amerikalıların çoğunun, 2000’li yılları geride bırakmanın mutluluğu içinde olduğu söylenebilir.

Amerikalılar açısından 2000’li yıllar 11 Eylül terör saldırıları, iki cephede savaş, doğal felaket ve Büyük Buhran’dan bu yana yaşanan en ciddi ekonomik krizle anılacak…

‘Cehennemden Gelen 10 Yıl’

Fortune dergisinin editörü Andy Serwer, Time dergisinde yayınlanan yazısında, “2000’li Yıllar: Cehennemden Gelen 10 Yıla Sonunda Güle Güle Diyoruz” başlığını kullandı.

Son 10 yıl içinde yaşanan gelişmeleri özetleyen Serwer şöyle yazıyor: “Bu dönem, Amerikalılar açısından İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en moral bozucu, en çok hayal kırıklığı yaratan 10 yıl olarak tarihe geçecek.”

Amerikalılar neleri mi hatırlayacak?

2000 başkanlık seçimleri tartışmalı bir şekilde, mahkeme kararı üzerine George W. Bush’ın zaferiyle sonuçlanmıştı. “Şefkatli Muhafazakarlık” gibi sloganlarla iktidara gelen ve mütevazı bir dış politika izleme sözü veren Bush, 2008 yılında görevden ayrılırken Amerikan tarihinde en çok destek kaybeden başkanlardan biri olmuştu. Bush’un başkanlığı, Amerika’da siyasi kutuplaşmanın en ciddi dönemlerinden biri olarak da hatırlanacak.

11 Eylül 2001 sabahı çoğu Suudi Arabistan vatandaşı 19 terörist, Amerika’da dört yolcu uçağı kaçırarak New York’taki Dünya Ticaret Merkezi’yle Washington’un hemen dışındaki Savunma Bakanlığı binasına saldırı düzenlemişti. Saldırı sonucu New York’un sembollerinden İkiz Kuleler yıkılmış, 3.000 kişi hayatını kaybetmişti. Amerikalılar, bu saldırılar üzerine kıtalarında ne derece güvende olduklarını sorgulamaya başlamıştı. 11 Eylül saldırılarının yarattığı travmayla Amerika içinde olağanüstü güvenlik önlemlerinin alındığı; zaman zaman insan haklarının çiğnenmesine de göz yumulduğu bir döneme girilmişti.

Andy Serwer’ın Time’daki yazısında hatırlattığı gibi 11 Eylül saldırılarına yanıt – halen devam eden bir Afganistan savaşı; neo-muhafazakarların uygulamaya koyduğu önleyici savunma politikası ve hatalı istihbarata dayanan bir Irak işgali şeklindeydi. 2000’li yıllar, bu ülkelerde yaşayan insanlar için de savaşı getiren bir 10 yıl oldu. İstanbul, Londra, Madrid, Mumbai, İslamabad, Bali, Beslan, Amman, Manila, Şarm el Şeyh gibi yerlerde yaşayanlar için de terörü...

29 Ağustos 2005: Amerikan tarihinin en büyük doğal afeti... Katrina kasırgası Amerika’nın Meksika Körfezi kıyısında 1.500 kişinin ölümüne; 100 milyar dolar zarara yol açtı. Kasırga mağdurlarına bir türlü yardım ulaştıramayan federal hükümetin böyle bir afet karşısında yetersiz kaldığı da görüldü.

Serwer’ın sözünü ettiği “moral bozucu ve hayal kırıklığı yaratan 10 yılda” demokrasisi mükemmel olmayan, saldırılara karşı koruması yetersiz olabilen ve doğal bir felaket karşısında çaresiz kalabilen bir Amerika vardı.

New York borsasında teknoloji balonunun patlaması ve Enron, Worldcom gibi şirketlerin yatırımcıları dolandırmasıyla başlayan 2000’li yılların sonu da Büyük Buhran’dan bu yana görülen en ciddi ekonomik krizi getirdi.

Amerika’da emlak balonunun patlamasıyla mortgage sektörüne endekslenmiş yatırım araçlarının batması, emsali görülmemiş bir kredi krizine yol açtı. Yatırımların kısa sürede yok olması, Bear Stearns, Lehman Brothers, Merrill Lynch ve Wachovia gibi Amerika’nın önde gelen finans şirketlerinin iflasına, satışına neden oldu. Küresel durgunluk yavaş yavaş geride kalmaya başlasa da Amerika’da yol açtığı işsizlik yüzde 10’u aşarak son 25 yılın rekorunu kırdı. GM, Chrysler, United Airlines gibi dev şirketler iflas etti. Petrol fiyatları 2000’li yıllarda üç misli arttı. 1990’lı yıllarda New York Borsası’nda hisse senetleri ortalama yüzde 17,59 oranında değer kazanırken, 2000’li yıllarda endeksler yılda ortalama yüzde 0,5 oranında değer kaybetti. 2000 yılında Amerikalıların yüzde 11,3’ü yoksulluk sınırının altında yaşarken, 2008’de bu oran yüzde 13,2’ye yükseldi.

Ekonomik krizi, Wall Street tarihinin en büyük yatırım dolandırıcılığı izledi. NASDAQ borsasının eski başkanlarından Bernie Madoff’un 1990’larda kurduğu “saadet zinciri” yatırımcılara 18 milyar dolara mal oldu. Çıkarıldığı mahkemede suçunu itiraf eden 71 yaşındaki Madoff’a 150 yıl hapis cezası verildi.

Tabii 2000’li yıllar teknoloji ve iletişimde büyük atılımların yapıldığı bir 10 yıl olarak da hatırlanacak. Cep telefonu kullanımının yaygınlaştığı, elektronik posta ve internete erişimin katlandığı, Google’ın bilgi paylaşımını kolaylaştırdığı bir 10 yılı da geride bırakıyoruz. 2000’ler Apple şirketinin I-Phone, I-Touch, I-Pod gibi cihazları piyasaya sürdüğü; YouTube, Facebook, MySpace, Twitter gibi bilgi paylaşımı ve iletişim sitelerinin sanal ortama damgasını vurduğu bir 10 yıldı.

Bu arada, geçmişinde kölelik olan, ırkçılığın uzun bir dönem kurumsallaştığı bir ülke olan Amerika’da 2008 seçimleri tarihteki yerini aldı. Amerikalılar ilk siyah başkanını, Barack Hüseyin Obama’yı seçti. Obama’nın seçilmesi, ırkçılık geçmişi olan Amerika’da toplumsal uzlaşmanın önemli bir sembolü olsa da 2000 yılındaki tartışmalı seçimin yarattığı kutuplaşmanın tam olarak giderildiği söylenemez.

Neticede, 2000’li yıllarda iyi haberlerin, kötü haberlerin gerisinde kaldığına da kuşku yok.

'Berbat bir 10 Yıl'

Kamuoyu yoklamaları da Amerikalılar arasındaki olumsuz görüşleri doğruluyor. NBC Televizyonu'yla Wall Street Journal Gazetesi’nin araştırmasına göre 2000’li yıllara olumlu bakan Amerikalıların oranı sadece yüzde 12. Araştırmaya katılan Amerikalıların yüzde 59’u 2000’li yılları “berbat veya o kadar iyi değil” diyerek nitelendiriyor.

Amerikalılar son 10 yılın kötü geçtiği konusunda hemfikir olduğu gibi, önümüzdeki 10 yıl konusunda da iyimser. Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir kamuoyu yoklamasına göre 2010’lu yılların daha iyi geçeceğine inanan Amerikalıların oranı yüzde 59.

Daha güzel bir yıl, daha güzel bir 10 yıl dileklerimizle…

Haberi sağ üst köşedeki MP3 bağlantısına tıklayarak dinleyebilirsiniz.

XS
SM
MD
LG