4 Kasım 1979 tarihinde Tahran’daki Amerikan Büyükelçiliği İran’ın yeni lideri Ayetullah Humeyni adına militanlarca işgal edildi. Bu olayı izleyen 444 gün boyunca 49 Amerikalı binada tutsak edildi. Bu diplomatlardan biri de basın ataşesi Barry Rosen’dı. Rosen olayı şöyle anlattı:
Saldırgan görünümlü genç bir adam kapıyı tekmelemeye başladı. FArsça ve yüksek sesle bana tutuklandığımı , bir casusluk şebekesi üyesi olduğumu ve onunla gitmem gerektiğini söyledi.
Zamanın Büyükelçi vekili Bruce Laingen de esir alınanlar arasındaydı. Laingen olaylara Amerika’nın Şah’la olan yakın ilişkisinin yol açtığını söylüyor:
Eğer farklı davranmış olsaydık olaylar da farklı seyredebilirdi. Ancak bence büyükelçiliğin işgali önlenemezdi.
Olaylardan önceki 1 Kasım tarihinde, zamanın İran Başbakanı Mehdi Bezirgan ve zamanın Amerikan Ulusal Güvenlik Danışmanı Zbigniew Brzesinski’nin yan yana çekilmiş fotoğrafının yayınlanması duruma son noktayı koydu. Victor Tomseth o zaman büyükelçilikte siyasi müşavirdi:
Öğrencileri çileden çıkaranın o fotoğraf olduğuna, bugün de adım gibi eminim
Amerikalı diplomatlar büyükelçilik binası, dışişleri bakanlığı ve diğer yerlerde, yaklaşık 15 ay esir tutuldu.
Amerika’da halk diplomatlara desteğini göstermek ve zamanın başkanı Jimmy Carter’ı harekete geçirmek için evlerine sarı kurdelalar asmaya başladı.
Aylar sonra Amerika bir kurtarma operasyonu başlattı. Ancak operasyon sırasında çıkan kum fırtınası felakete dönüşerek, 8 kişinin ölümüne neden oldu.Operasyon durduruldu.
Barry Rosen Amerika’nın yaptığı hatalar arasında büyükelçiliği Şubat ayındaki saldırı girişimi sonrası kapatmamanın bulunduğunu da söylüyor:
14 Şubatın ardından büyükelçiliği kapatmalıydık. Ve İranlılar’a “bizi geri istediğiniz zaman geliriz” demeliydik.
Bruce Laingen Washington’daki yetkililerin Büyükelçiliğin İran’daki durum ile ilgili ayrıntılı raporlarına dikkat etmediğini söylüyor.
Rosen’a göre Washington Soğuk Savaş ve Moskova’ya odaklanmıştı:
Sovyetler konusunda endişeliydik. Büyükelçilikte özel dinleme odaları vardı. Sovyetler konusu yönetim için Tahran’daki elçilikten daha önemliydi.
Bruce Laingen 4 Kasım’da İran Dışişleri bakanı İbrahim Yazdi ile telefonda konuştuğunu söylüyor:
O gece olaylardan sonra İranlı bakanla telefonda konuştum. Bana sorunun sabaha çözüleceğini söyledi. Ben de ne yapmam gerektiğini sordum. Bana alt kattaki bir salona gidip, uyuyacak yer bulmamı tavsiye etti.
Laingen o salonda 15 ay uyumak zorunda kaldı. 1980 yılı kasım ayında Başkan Carter seçimleri kaybetti. 20 Ocak 1981 tarihinde Ronald Reagan göreve başladı. Aynı gün Bruce Laingen ve diğer 51 Amerikalı serbest bırakıldı.
30 yıl sonra bugün Amerika ve İran arasındaki ilişkiler hala gerginliğini koruyor
