Banjo genelde Amerika’nın güney eyaletlerine ait müziklerde kullanılan bir müzik aleti. Grammy ödüllü müzisyen Bela Fleck de ustası olduğu banjonun Amerika kökenli olduğunu sanırmış. Ancak New Yorklu olan Fleck müzik aletinin kökenini incelemeye başladığı zaman kendisini doğu ve batı Afrika’nın ücra köylerinde bulmuş.
New Yorklu müzisyen Bela Fleck 35 yıldır banjo çalan bir müzik ustası. Fleck “Birçok kişi için banjo sıradan bir müzik aleti ama bu enstrüman benim hayatım. Her ayrıntısı çok önemli. Nereden geldiği ve insanları nasıl etkilediği gibi bütün ayrıntılar benim için önemli,” diyor.
Fleck de birçokları gibi banjonun, kökeni güney eyaletlerine dayanan, Amerikalılar’a ait bir müzik aleti olduğunu sanıyormuş ancak araştırınca bu enstrümanın kökeninin Amerika olmadığını öğrenmiş. Fleck “Herkes banjonun kökeninin Afrika olduğunu söylüyordu. Banjoyu Amerika’ya Afrikalı kölelerin getirdiği ve zamanla bu müzik aletinin bir Amerikan enstrümanı olduğu anlatılıyordu,” diyor.
Fleck Afrika’ya gitmiş ve sadece aletin kökenini keşfetmekle kalmamış, Afrikalı banjo müzisyenleriyle de tanışmış. Fleck “Batı Afrika’da banjoya benzer bir sürü müzik aleti var. Bunlar arasında Halam, Ngoni, Akonting’i saymak mümkün. Bu aletler kuru kabağa deri geçirmek ve üzerine tel takmakla yapılıyor,” diyor. Afrika’daki akonting parmak ucuyla çalınıyor. Afrikalı köleler de 1600’lü yıllarda aynı yöntemi Amerika’ya getirmiş. Fleck “Çaldıkları müzik kölelerin çaldığı müzikle büyük benzerlik taşıyor. Dolayısıyla arada doğrudan bağ olduğuna kuşkum kalmadı,” diyor.
Fleck, Afrika yolculuğunun en güzel yanlarından birinin her kasabada durarak yerel müzisyenlerle çalışmak olduğunu söylüyor. Bu müzikli saatlerin bir kısmı canlı olarak kaydedilerek bir belgesel ve müzik albümü yapılmış. Fleck “Muhteşem olduklarına inandığım ve birlikte çalmak istediğim müzisyenleri seçtim. Ama bazen de hiçbir ön hazırlık yapmadan doğrudan çalmaya başladım ve sonuç çok etkileyici oldu,” diyor.
Bu büyülü anlardan biri de Fleck’in uluslararası üne sahip Malili müzisyen Oumou Sangare ile birlikte verdiği konser olmuş. Fleck “Müzisyenler belli bir düzeyde olunca ortaya müthiş bir sanat olayı çıkıyor,” diyor.
Bela Fleck’in kıtalar arası yolculuğu bu müzik ustasıyla enstrümanının nereye ait olduğunu da kesinleştirmiş. Fleck “Ben müziği çok seven meraklı bir banjo çalgıcısıyım. Banjoyu beyaz ırka ait bir güney enstrümanı olarak görmek bu aletin tarihini küçümsemek olur,” diyor.
Bela Fleck Uganda, Tanzanya, Gambia ve Mali’de 5 hafta geçirdikten sonra deneyimlerini Throw Down Your Heart isimli bir albümde toplamış. Aynı isimli belgesel filmi de kardeşi Sascha Paladino yönetmiş.
Bela Fleck Afrika yolculuğu sayesinde bançoya karşı duyduğu sevginin daha da derinleştiğini ve dünyanın dört bir yanından müzisyenlerle çalma isteğinin güçlendiğini söylüyor.