Araştırmacılar henüz çaresi bulunamayan öldürücü AIDS hastalığına yol açan HIV virüsüne karşı, yeni bir aşı geliştirdi. Henüz deneme aşamasında bulunan yeni aşı vücudun doğal bağışıklık sistemini aşarak etkili olabiliyor. Maymunlar üzerinde başarıyla denenen aşı, insanlarda kullanılmaya henüz hazır değil. Araştırmalara, daha belki yıllarca devam edilecek. Ancak aşı ve dayandığı yeni yöntem, bugüne kadar 20 milyon kişinin ölümüne yol açan, 33 milyon kişiye de bulaşan, öldürücü hastalığa karşı yeni bir umut yarattı.
Aşı Philadelphia Çocuk Hastahanesi ile Pennsylvania Üniversitesi Tıp fakültesi tarafından ortaklaşa geliştirdi. Araştırma ekibinden Doktor Philip Johnson, HIV virüsüyle, vücudun kendi bağışıklık sistemini kullanarak mücadele etme esasına dayanan aşı denemelerinin başarısızlıkla sonuçlandığına dikkati çekti.
“Aradan çok uzun zaman geçti ve aşıların dayandığı geleneksek yöntemin, bu virüse karşı başarılı olamadığını gördük. Geleneksel türdeki aşıların yakın bir tarihte başarılı olacağına dair bir kanıt da yok.”
Doktor Johnson ve ekibi bundan on yıl önce yeni bir aşı yöntemi üzerinde çalışmaya başladı. Araştırmalar HIV virüsünü etkisiz hale getiren antikora benzer bir protein üzerinde yapıldı. Araştırmacılar bağışıklık sistemini dışarıda bırakarak, HIV virüsünün maymunlarda görülen kardeşi SIV’den yeni proteinler ürettiler. Bu proteinlerin DNA’sını zararsız bir soğuk algınlığı virüsüne nakleden araştırmacılar yeni genler geliştirdi. Ve üretilen yeni genler, hastalık kapmamış maymunlara aşılandı. Maymunların kaslarına giren genler SIV’ye karşı mücadele eden proteinler üretti ve bunlar maymunların vücudun dolaşım sisteminde hareket etmeye başladı. Immunoadhesins adı verilen bu proteinler, SIV virüsüne yapışıp virüsün sağlıklı hücreleri etkilemesini önledi.
Doktor Johnson insanlarda kullanılabilecek bir aşı için, HIV virüsünü kapmış olanlardan “immioadhesins” üretmek gerekeceğini söylüyor:
“Yapacağımız iş, yıllardan beri vücudunda HIV virüsü taşıyanlardan hücre almak ve bu kişilerin AIDS hastası haline gelmesini önleyen genleri harekete geçirmek olmalıdır. Bu genleri kullanarak laboratuarda yeni moleküller üretebilecek ve HIV virüsünü almamış sağlam insanlara aşılayabileceğiz. Bu yöntemi kullanarak, maymunların hastalanmasını önledik.”
Nature Mediciine dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, dokuz maymuna gen yapısı değiştirilmiş SIV immunoadhesins aşılandı. Birkaç hafta sonra maymunların altısında SIV tesbit edilmedi. Aradan bir yılı aşkın bir süre geçtikten sonra da maymunların kanında hala çok yüksek oranda antikor olduğu belirlendi. Buna karşılık, aşı yapılmamış altı maymun SIV virüsünü kaptı ve bunlardan dördü öldü. Aşı yapılan üç maymun, SIV aldıkları halde hastalığa yakalanmadı.
Tıp dünyası, yeni aşının, AIDS araştırmalarında önemli bir dönüm noktası olduğun görüşünde. AIDS’e karşı aşı geliştirmek için yıllardan beri yoğun çaba gösteriliyor. Yepyeni bir yöntemle geliştirilen bu aşının, geleceğin AIDS aşısı olup olmayacağı henüz bilinmiyor. Ancak Tıp dünyası, araştırmaya esas teşkil eden yeni yöntemin etkinliğinin ispatlanmış olmasını çok önemli buluyor. Yeni aşının insanlarda denenmesine, iki yıl içinde başlanması umut ediliyor.