Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Avrupa Alt Komisyonu’nda yapılan oturumda Türk Amerikan ilişkileri değerlendirildi. “Model Ortaklık” kavramının ele alındığı toplantıda Başkan Barack Obama’nın ziyaretinden sonra Türk Amerikan ilişkileri, işbirliği olanakları ve olası sorunlar gözden geçirildi.
Avrupa Alt Komisyonu’nda yapılan oturumda söz alanlar Başkan Barack Obama’nın iktidarının hemen başında Türkiye gitmesinin önemine vurgu yaptı.
Komisyon Başkanı Florida Milletvekili Robert Wexler, küresel ekonomik krizin ve Afganistan, Irak, İran, Balkanlar, Karadeniz, Kafkaslar ve Ortadoğu'daki güvenlik sorunları karşısında Türkiye’yle Amerika arasındaki işbirliğinin son derece önemli olduğunu vurguladı. Wexler, Türkiye’yle Amerika arasında Afganistan ve Irak meselelerinde işbirliğinin ve koordinasyonun geliştiğini söyledi, Amerika’nın PKK terör örgütüne karşı Türkiye’ye verdiği desteğin altını çizdi.
Oturumda Türkiye – Ermenistan arasındaki yakınlaşma da gündeme geldi. Amerika Atlantik Konseyi uzmanı David Phillips, Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi için yapılan ve 23 Nisan’da kamuoyuna açıklanan “çerçeve anlaşması” ve “yol haritasını” memnuniyetle karşıladığını; ancak, sözlere değil eylemlere bakmak gerektiğini söyledi. Dağlık Karabağ konusunun önemli olduğunu belirten Phillips, “Azerbaycan’ın Türkiye’nin çıkarlarını elinde esir tutmasına izin verilmemeli” dedi.
Phillips, Ermenistan’a açılım konusunda beklentilerin yükseltildiğini, bir sonuca varılmamasının Türk Amerikan ilişkilerini de olumsuz yönde etkileyeceğini savundu. Phillips, AKP hükümetinin gerçek niyetinin de sorgulandığını belirtti ve Erdoğan’ın Davos’taki tutumunu eleştirdi.
Washington’daki Uluslararası ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (CSIS) Başkan Yardımcısı Stephen Flangan da Türkiye’yle Amerika’nın çıkarlarının tam olarak uyuştuğu ve benzer politikaların izlenebileceği konuların başında: Irak, Afganistan ve Pakistan’da istikrarın sağlanması, ticaret ve yatırımın arttırılması; askeri ilişkilerin geliştirilmesi ve Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğini saydı.
Oturumda, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğinin desteklenmesi gerektiği, bu bağlamda Kıbrıs sorununa çözüm bulunmasının önemli olduğu, Türk - İsrail ilişkilerinin önemi, Türkiye’nin enerji sevkiyatında kilit konumda olduğu vurgulandı.
Konuşmacılar, Türkiye’nin İran konusunda önemli bir rol oynayabileceğini vurguladılar.
Model Ortaklık
Kongre üyelerine bilgi veren uzmanlar arasında Amerikan Alman Marshall Fonu uzmanı Ian Lesser da vardı. Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Lesser, oturumda ele alınan ‘Model Ortaklık’ kavramını değerlendirdi.
Lesser, Obama yönetiminin, Bush’un Müslüman demokrasi modelinden kendini uzaklaştırmak istediğini, Türkiye’nin başka ülkelere bir model olmasından ziyade, Türk - Amerikan ilişkilerinin bir model olabileceğini belirtmek istediğini düşünüyor.
Türk dış politikası bir süredir değişiyor. Ortadoğu bölgesinde daha faal bir rol oynayan Türkiye’nin yeni dış politikasının mimarı Ahmet Davutoğlu Dışişleri Bakanı oldu. Türkiye’nin girişkenliği Washington’da farklı kesimler tarafından farklı değerlendiriliyor. Lesser, yönetimin bu gelişmeye olumlu baktığını düşünüyor.
Ancak Lesser, gelişmeleri izlemek gerektiğini de belirtiyor: “Türkiye, İran’a nükleer programından vazgeçmesi gerektiği konusunda güçlü bir mesaj verecek mi? Türkiye, Ortadoğu’da nasıl bir strateji izleyecek? Amerika’yla Türkiye Hamas konusunda anlaşmayacak…” Ancak Lesser, tarafların Ortadoğu konusunda işbirliğini geliştirmeye çalışmaları gerektiğini vurguluyor. Yönetimin de eğilimi bu yönde…
Lesser, Temsilciler Meclisi Avrupa Alt Komisyonu’na verdiği sunumda Obama’nın Türkiye’ye iki talep veya tercih götürdüğünü belirtti. Amerikalı uzman Obama’nın Türkiye’den Afganistan konusunda ek destek istediğini ve görüşmelerde İran konusunun değerlendirildiğini düşünüyor.
