Erişilebilirlik

Friedman: 'Önümüzdeki Yüzyıl İçinde Türkiye Çok Güçlenecek'


Amerika’nın Sesi - TGRT Haber Röpartajı

Dünyaca ünlü stratejist Dr. George Friedman İş Yatırım’ın düzenlediği bir toplantıya katılmak üzere Türkiye'ye gitti. TGRT Haber muhabiri Öznur Turalıoğlu, Amerika'nın Sesi ve TGRT Haber adına Stratfor Başkanı George Friedman'la konuştu. Friedman'ın yeni kitabı "The Next 100 Years" – “Gelecek Yüzyıl” 21'nci yüzyıla ilişkin bazı tahminlerde bulunuyor.

Soru: "Türkiye konumu gereği birçok kriz merkezinin ortasında bulunuyor. Sağlamaya çalıştığı dengeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?"

Friedman: "Türkiye denge sağlamaktan çok, çevresindeki boşlukları dolduruyor. Türkiye politikasını değiştirmese bile dünya gerçekleri değişiyor. Türkiye’nin ekonomisindeki büyüme, askeri gücünün artması, güç dengelerindeki boşlukları doldurdu. Önümüzdeki yüzyılda Türkiye kaçınılmaz olarak bölgenin en etkin gücü haline gelecek."

Friedman, "Türkiye’nin gücü 2040 yılının ortalarında çok daha net bir şekilde ortaya çıkacak ama Türkiye şu anda da zaten bölgesinin lideri," diyor.

Soru: "Bu Türkiye’ye bir bölge liderliği sıfatı mı verecek?"

Friedman: "Türkiye şu anda da bölgesinde lider zaten. Balkanlar, Kafkaslar, Arap dünyası ve Orta Doğu’da ayak izi var. Örneğin sadece ABD-Suriye arasında değil, İsrail ve Suriye arasındaki dengeyi de sağlıyor. Benzer şekilde Rusya - Gürcistan anlaşmazlığında da en etkin rollerden birini üstlenmişti. Türkiye’nin bölgesindeki en önemli güç olduğunu düşünüyorum, sadece Türkiye henüz bunu tam anlamıyla fark etmiş değil."

Friedman'ın kurduğu Stratfor araştırma şirketi, Amerika Savunma Bakanlığı’na da danışmanlık yapan önemli bir kuruluş. Özel bir istihbarat şirketi olan Stratfor’a "Gölge CIA" yakıştırması yapılıyor. Stratfor'un başkanı Friedman, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Davos'taki çıkışını şöyle yorumluyor:

"Türkiye ile İsrail’in arasında yıllardır çok sıkı bağlar var. Gazze olayı Türkiye’yi İsrail’le ilişkilerinde önemli bir adım atmak zorunda bıraktı. Bir yandan yakınlarında Hamas’ın bulunmasından memnun olmayan Türkiye, diğer yandan İsrail’in saldırılarını da alkışlayamazdı. Erdoğan, hem askeri gücünü bu işin dışında tutmak hem de Müslüman halkına tepkisini ispatlamak zorundaydı."

Friedman Türkiye’yle Amerika arasındaki ilişkinin geleceğinin de ortak çıkarlar ve Türkiye’nin güçlenmesiyle iki aşamalı olarak değişeceğini düşünüyor. Uzman, Amerika'nın önceliği olan Afganistan ve Irak konusunda Türkiye'nin desteğinin çok önemli olacağını ve bu ortaklığın Rusya’yla yeniden şekilleneceğini vurguluyor.

Friedman: "Rusya’yla Gürcistan arasındaki savaş birçok açıdan ABD ve Rusya arasındaydı. Bu gerginlik henüz bitmedi. Türkiye de Kafkaslar’da Rusya’dan dolayı tedirgin olabilir. ABD ve Türkiye arasındaki bu ortaklık önümüzdeki 15-20 yıl için sürecektir. Bunu izleyen yıllarda Amerika - Rusya arasında bir gerginlik kaçınılmaz. Ve bunun ikinci bir Rus çöküşüyle sonlanacağını düşünüyorum. Zaten tüm merkez Asya bir dağılma ve zayıflama sürecine girecek; bu arada da Türkiye’nin de içinde bulunduğu kıyı bölgesi güçlenecek."

Bu gelişmeler, Amerika ve Türkiye arasında da önemli bir dönüm noktası olacak diyor Freidman ve uyarıyor: "Türkiye’yle Amerika arasında bir savaş olabilir"

Friedman: "Türkiye’nin Akdeniz’de hızla güçlenmesi Amerika’yı rahatsız edecektir. Eninde sonunda karşı karşıya gelecekler. Türkiye Amerika’yı karşısına almadan bölgesindeki üstünlüğünü uzun zaman sürdüremez. Nasıl ki bir zamanlar düşman olan Japonya şu anda Amerika’nın dostuysa, Türkiye için de işler değişecektir."

Kitabında olası bir Türkiye - Amerika gerginliğinde bir başka rolü de Japonya'nın oynayacağını söyleyen Friedman, 2050 yılında bu ülkeler arasında bir dünya savaşı beklediğini yazıyor.

Friedman: "Japonya Pasifik’teki en büyük güçlerden biri. Daha da güçlenecek. Bu Amerika’nın Pasifik’teki tek güç olma arzusuyla çakışıyor. Türkiye ve Japonya arasında bir ittifak kurulabilir."

Türkiye’nin küresel krizle birçok ülkeden daha iyi mücadele ettiğini söyleyen Friedman, Avrupa Birliği’nin ne kadar etkilendiğine bakarak Türkiye’nin Birliğe üyelik isteğini tekrar gözden geçirmesi gerektiğini vurguladı. Friedman'a göre Avrupa Birliği Türkiye için ancak bir kapan olabilir.

Friedman: "Türkiye’nin AB üyeliğinden ne kazanacağını bilmiyorum. Bu haftasonu kendi üyelerine bile yardım edemeyeceklerini açıkladılar. Türkiye ne bekleyebilir? Ayrıca Türkiye birçok üye ülkeden daha güçlü. Bence artık ab sorusunu aşmalılar. Bu üyelik Avrupa ülkesi olmanın ya da modern olmanın bir göstergesi değil. Bence AB Türkiye için ancak bir kapan olabilir."

Friedman'a Başkan Barack Obama'nın oluşturduğu yeni dünya umudunun ne kadar gerçekçi olduğunu sorduk.

Friedman: "Obama süper bir politikacı. Herkes ondan ne duymak istediyse onu duydu. Ama dış politika konusunda aslında Bush yönetiminden çok keskin farklılığı yok. Kişilik dış politikada önemli değil maalesef. Bunu Obama’dan daha iyi kimse kanıtlayamaz. Kimse çok keskin dönüşler beklemesin."

Dr. George Friedman'ın yeni kitabında 21’inci yüzyılla ilgili birçok başka tahmin var. Bunların ne kadarının gerçekleşeceğini zaman gösterecek.

XS
SM
MD
LG