Amerikan Kongresi 787 milyar dolarlık teşvik paketini onayladı. Amerikan ekonomisini canlandırmayı hedefleyen teşvik paketinde vergi kesintisi ve altyapıya yatırım yapılması öngörülüyor. Başkan Barack Obama’nın teşvik paketini Pazartesi gününe kadar onaylaması bekleniyor.
Demokratlar tasarının Amerikan ekonomisinin canlandırılması açısından kritik olduğunu savunurken, Cumhuriyetçiler paketin bu şekliyle onaylanmasının son derece riskli olduğunu ve maliyetinin sanılandan çok daha yüksek olacağını düşünüyor.
Senato tasarıyı 38’e karşı 60 oyla kabul etti. Tasarının kabulü için 100 üyeli Senato’nın beşte üçünün onayı gerekiyordu.
Tasarıyı destekleyen Senatörler 60 oya ulaşmak için dün gece Demokrat Parti Ohio Senatörü Sherrod Brown’un Washington’a dönmesini bekledi. Brown annesinin cenaze törenine katılmak için memleketinde bulunuyordu.
Tasarıya üç Cumhuriyetçi Senatör de destek verdi. Maine Senatörleri Susan Collins ile Olimpia Snowe ve Pennsylvania Senatörü Arlen Spector destekleri karşılığında teşvik paketinden milyarlarca dolar kesilmesini sağladılar.
Temsilciler Meclisi teşvik paketini dün öğle saatlerinde onayladı. Paket 183’e karşı 246 oyla kabul edildi. Tasarıya hiçbir Cumhuriyetçi destek vermezken Demokratlar yedi fire verdi.
Temsilciler Meclisi Başkanı Demorkat Partili California Milletvekili Nancy Pelosi oylamayı “tarihi” olarak niteledi.
Daha önce farklı tasarılar onaylayan Temsilciler Meclisi ve Senato, Çarşamba akşamı ortak bir metin üzerinde uzlaşmıştı.
Vergi Kesintisi ve Altyapıya Yatırım
Teşvik paketinde yaklaşık 4 milyon kişiye istihdam sağlanması ve talebin canlandırılmasıyla Amerikan ekonomisindeki durgunluğa son verilmesi hedefleniyor. 787 milyar dolarlık kaynağın yüzde 65’i altyapı yatırımlarına, yüzde 35’i vergi kesintilerine ayrılmış durumda.
Teşvik paketinde yer alan maddeler uyarınca bireylere 400 dolar; çiftlere 800 dolar vergi kesintisi sağlanacak. Pakette üniversite öğrencilerine 2500 dolarlık vergi indirimi yapılması öngörülüyor. İlk kez ev alacak vatandaşlara 8000 dolar vergi kredisi sağlanırken, sosyal sigorta sisteminden yararlananlara 250 dolar ödeme yapılacak.
Ekonomik durgunluk nedeniyle işini kaybedenlere sağlık ve işsizlik sigortası için ek kaynak ayrılıyor.
Cumhuriyetçiler tasarı metninde yer alan bazı harcamalara şiddetle karşı çıkıyordu. Bunlar arasında, örneğin, broadband internet altyapısına yatırım için 7,2 milyar dolar ve hızlı tren sistemi için 9,3 milyar dolar gibi harcamalar sıralanıyor. Cumhuriyetçilerin muhalefeti neticesinde okul inşaatı için ayrılan kaynak önemli ölçüde kesildi.
Yine de eğitim programlarına yaklaşık 100 milyar dolar ayrılmış durumda.
Harcama paketinde ulaştırma projeleri için 48 milyar dolar, enerji projelerine 50 milyar dolar kaynak ayrılıyor. Pakette ayrıca sağlık sistemine yatırım yapılması öngörülüyor.
Başkan Obama’nın teşvik paketinde eyalet ve yerel yönetimlere yaklaşık 100 milyar dolar kaynak aktarılacak.
Uzmanların Görüşü
Uzmanlar 14 trilyon dolarlık Amerikan ekonomisinin 787 milyar dolarlık bir teşvik paketiyle ne derece canlanacağı konusunda temkinli. Ancak ekonomistler piyasalara bir şekilde kaynak enjekte edilmesinin kısa dönemde olumlu etki yapacağı görüşünde birleşiyor.
Uzmanlar vergi iadesinin harcamaya dönüşmesiyle ekonominin kısa dönemde canlanabileceği görüşünde. Ancak 2008 yılındaki vergi iadesi istenen etkiyi göstermemişti. Uzmanlar, Amerikan ekonomisinin canlandırılması için vergi iadesinin tek başına yeterli olmayacağına dikkati çekiyor.
Öte yandan bazı ekonomistler atlyapı yatırımlarının inşaat sektörünü hareketlendireceği için olumlu etki yapacağı görüşündeyken, bazıları bu tür yatırımların zaman aldığına dikkati çekiyor.
Obama’nın Zaferi
Başkan Barack Obama teşvik paketinin onaylanması için yoğun bir şekilde çalışıyordu. Daha önce Amerika’nın farklı kentlerinde konuşma yaparak halktan destek arayan Obama, dün, Beyaz Saray'da Amerikan ekonomisinin çetin sorunlarla karşıkarşıya olduğunu belirtti ve krizin başlamasından buyana 3 milyon 600 bin kişinin işini kaybettiğini hatırlattı. İşadamlarına hitaben konuşan Obama, birçok şirketin gelir azalması ve kredi darlığı nedeniyle ağır baskı altında olduğunu da vurguladı. Obama hafta sonunu memleketi Chicago’da geçiriyor.
Başkan Obama teşvik paketinin partiler üstü bir şekilde hazırlanmasını ve bütün Kongre’nin desteğiyle geçmesini istiyordu. Ancak tasarı muhalefetin desteğini bulmadı. Muhalefetteki Cumhuriyetçiler teşvik paketindeki vergi indirimlerini yetersiz ve harcamaları aşırı buluyor. Teşvik paketinin onaylanması Demokratların zaferi olarak yorumlanıyor.
