Norveç’in başkenti Osla tarihi bir anlaşmaya evsahipliği yapmaya hazırlanıyor. Dünyanın 100’ü aşkın ülkesi, 3-4 Aralık tarihlerinde Osla’da, siviller üzerinde büyük tahribat gücü olan misket bombalarının yasaklanmasına ilişkin Anlaşma’ya imza atacak. Anlaşmayla bu bombaların üretimi, geliştirilmesi, kullanımı, transferi ve stok edilmesi yasaklanıyor, mevcut bombaların da 8 yıl içinde yok edilmesi öngörülüyor. Bu bomlara en çok kullanan Amerika, Rusya, Kuzey Kore, İsrail ve bazı Avrupa Birliği ülkeleri anlaşmaya soğuk bakıyor.
‘Misket bombası’ adını bir çocuk oyuncağından alsa da, en büyük zararı çocuklara veriyor, en çok çocukların yaşamına mal oluyor. 50 yılı aşkın süredir kurbanlarını öldürüyor ya da sakat bırakıyor. Misket bombaları ilk olarak 2.Dünya Savaşı ve Vietnam Savaşı sırasında duyuldu. Siviller için büyük tehlike oluşturan bu bomba tipi, el bombası benzeri yüzlerce mini bomba içeriyor ve çok geniş alana dağılarak infilak ediyor. Misket mühimmatındaki çok sayıda bomba hemen patlamıyor ve anti personel kara mayını haline gelerek çatışmalar ve savaşlar sonrasında da siviller için daimi bir tehlike oluşturuyor ve insanların ölümüne ya da sakat kalmasına yol açabiliyor.
Misket bombası kurbanlarının ortalama dörtte biri çocuklardan oluşuyor. Bazı bölgelerde bu rakam yüzde 50’ye kadar çıkabiliyor. Bombadan yayılan parçacıkların küçük ve merak uyandıran görüntüsü özellikle çocukların ilgisini çekiyor.
Başta Uluslararası Sakatlar Federasyonu ve Sınır Tanımayan Doktorlar olmak üzere sivil örgütler bu gerçekler karşısında harekete geçti ve sonunda seslerini duyurmayı başardı. Oslo süreci olarak adlandırılan hareket 2007 yılının Şubat ayında, Norveç Dışişleri Bakanı Jonas Gahr Store’un çağrısı üzerine 46 hükümetin Oslo’da toplanmasıyla başladı. 2008 yılının Mayıs ayında Dublin’de 107 ülke, silahların yasaklanmasını öngören anlaşmayı 3 Aralık Uluslararası Sakatlar Günü’nde Oslo kentinde imzaya açmayı kararlaştırdı.
Yarın imzalanmaya başlayacak Anlaşmada ilk imza, süreci başlatan evsahibi Norveç’e ait olacak. İmza törenlerine yıllardır mücadele veren sivil toplum örgütleri ile bombadan zarar gören kurbanlar da katılacak. Misket bombalarına karşı imzalanan Konvansiyon bu yüzyılın en önemli politik olaylarından birisi olarak tanımlanıyor. İmzalayan ülkeler Anlaşmayı hemen parlamentolarında da onaylatarak yürürlüğe girmesini sağlayacaklar.
Merkezi Fransa’da bulunan Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü temsilcisi ve Fransız Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner’in özel temsilcisi Doktor Eric Chevallier, Avrupa Birliği’ne üye 20’nin üzerindeki ülkenin anlaşmaya imza atacağını açıkladı.
Konuya ilişkin Yabancı Gazeteciler Merkezi’nde basın toplantısı düzenleyen Eric Chevallier, Avrupa Birliği’ne üye kalan ülkeleri de Anlaşmaya imza atma konusunda ikna etmeye çalışacaklarını belirtti.
Bu bombaları en çok kullanan Amerika, Çin, Kuzey Kore, Hindistan, İsrail ve Pakistan’ın Osla sürecine katılmaması eleştiriliyor. Amerika Vietnam’da Sovyetler Birilği Afganistan’da, yine Amerika 2002’de Afganistan’da, ve Bosna-Hersek ve Hırvatistan da taraflar misket bombası kullandı. Son olarak Ağustos’daki Gürcistan krizi sırasında Rusya Gori’de bu bombaları yağdırdı.
İsrail 2006’da Güney Lübnan’a 4 milyon misket bombası attı, bunların 1 milyonunun halen patlamadığı hesaplanıyor. 1991’deki Körfez Savaşı sırasında havadan atılan misket bombaları, Irak ve Kuveyt’e atılan bombaların üçte birini oluşturuyordu.
İngiltere, Fransa ve Almanya sözkonusu bombaların yasaklanmasını desteklediklerini ve mevcut bombaların kullanımdan kaldırıcağını açıkladılar. Türkiye ise Oslo sürecine katıldı ancak henüz imzalayacağını resmen duyurmadı.