Barack Obama, 20 Ocak’ta başkanlık yemini ettiğinde bir dizi iç ve dış sorununu devralmak zorunda kalacak. Bunlardan biri de Rusya’yla ilişkilerde izlenecek politika. İki ülke arasındaki en büyük anlaşmazlık konusu, Amerika’nın Doğu Avrupa’ya yerleştirmek istediği füze savunma sistemi.
Çoğu uzman Washington ve Moskova arasındaki ilişkilerin iyi olmadığı görüşüne katılyor. Harvard Üniversitesi’nden Marshall Goldman ilişkilerin kötüleşmesinde iki tarafın da sorumluluğu olduğuna inanıyor.
Uzman, işbaşındaki Başkan Bush döneminde uygulanan politikaların Moskova tarafından tek yanlı olarak algılandığını ve Rusya’nın dünya siyasi sistemindeki konumunu bozmayı amaçladığı izlenimi verdiğini söylüyor. Goldman, Rusya’nın da Gürcistan’a müdahalesinin Washington’da benzer tepkilere yolaçtığını belirtiyor. Goldman’a göre Rusya, son birkaç yıl içinde petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak, ekonomik bir güç haline geldi ve siyasi alandaki uluslararası süpergüç rolünü yeniden kazanmaya çalışıyor.
Rusya’nın Gürcistan’a müdahalesi bir yana, Amerika’nın Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne füze savunma sistemi yerleştirme kararı da iki ülke arasındaki ilişkilerde gerginliğe yolaçan bir unsur oldu. Amerika, bu sistemi, Rusya’ya değil, İran ve Kuzey Kore gibi balistik füze menzillerini artıran ülkelere karşı kurmak istediğini savunuyor. Ancak Columbia Üniversitesi’nden Robert Legvold’a göre, Rusya bu gerekçeden hiç de ikna olmuş görünmüyor.
Legvold, Moskova ikna olmasa da, Polonya’ya yerleştirilecek 10 füze ve Çek Cumhuriyeti’ne yerleştirilecek tek radar sisteminin, Rusya’nın tüm nükleer füze sistemine karşı yeterli savunma sağlamayacak olduğuna dikkat çekiyor. Uzmana göre Rusya, Doğu Avrupa’daki sistemin, Amerika’nın küresel bazda kurmak istediği genel savunma sisteminin küçük bir parçası olduğuna inanıyor.
Barack Obama başkanlığa seçilir seçilmez, bu konuda en ciddi mesaj Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’den geldi. Medvedev, Obama yönetimi Doğu Avrupa’ya füze kalkanı kurarsa, kendilerinin de Kaliningrad’a kısa menzilli balistik füze yerleştirecekleri tehdidinde bulundu. Kaliningrad, Polonya’yla Litvanya arasında, Rusya’ya ait küçük bir bölge. Rusya’dan uzak olmasına rağmen Baltık Denizi kıyısında yeralan bu kent, çoğu, NATO ittifakına yeni üye olanDoğu Avrupa ülkelerinin çok yakınında bulunuyor.
Almanya’daki Amerika Konseyi başkanı William Drozdiak, Medvedev’in uyarısının “yanlış zamanlama” olduğunu savunuyor.Avrupa uzman Drozdiak, Medvedev’in uyarısının, ‘Obama’yı köşeye sıkıştırma’ anlamında Rusya’nın çıkarlarına hizmet etmediği görüşünde. Drozdiak, Medvedev’in saldırgan tutum takınması durumunda, her yeni Amerikan başkanının kendisini tehdit altında hissedeceğine ve doğal olarak savunma pozisyonuna geçeceğine dikkat çekiyor. Amerika’da hiçbir yeni başkanın zayıf görünmek istemeyeceğini savunan uzman, bu tarz bir tehdide karşılık Washington’dan uzlaşmacı yanıt beklemenin boşuna olduğunu belirtiyor.
Barack Obama, Medvedev’in tehdidine henüz doğrudan yanıt vermiş değil. Danışmanları, yeni başkanın Doğu Avrupa’daki füze savunma sistemine karşı olamamakla birlikte, işe yarayacağından emin olmak istediğini söylüyor. Danışmanlar, Barack Obama’nın aşamalı silahsızlanma konusunda Rusya’yla işbirliği yapmak istediğinin de altını çiziyor.
Geçen hafta Washington’daki 20’ler Grubu zirvesine katılan Dimitri Medvedev, daha uzlaşmacı bir tonla, iki ülke arasındaki ilişkilerin Obama döneminde gelişmesini umduğunu söyledi. Ancak füze savunma sistemi konusunda Medvedev, geri adım atmayı reddetti.