Amerika’nın en büyük şirketlerinden General Motors çok ciddi mali sıkıntı içinde. Hatta bazılarına göreiflasın eşiğine gelmiş durumda. Diğer iki otomobil devi Ford ve Chrysler’ındurumu da iyi değil. 3 şirket yöneticileri, batmamak için federal hükümetten mali yardım istiyor.
General Motors, Ford ve Chrysler şirketleriAmerika’da “3 Büyükler” diye bilinir.Otomobil sanayinin bu üç devi, son zamanlarda giderek artan ekonomik sorunlarla karşı karşıya bulunuyor. Mali krizle birlikte ortaya çıkan kredi darlığı hemsatışlarabüyük darbe vurdu hem deüç büyük üreticiyi nakit darlığına sürükledi. Özellikle Amerikan sanayinin devlerinden GM iflasın eşiğine gelmiş durumda.
Dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden olan GM, 1908 yılındakuruldu. 35 ülkede 266 bin çalışanı bulunan şirket, bir zamanlar, Türkiye‘de,baş harflerine atfen Cemse olarak bilinirdi.Chevrolet, Buick, Cadillac, Corvette, Hummer, Pontiac veSaturn otomobillerini üreten GM’in, Avrupa’da da fabrikaları var. Şirketin en büyük pazarı iç pazar.Amerika’yı sırasıyla Çin, Kanada, İngiltere ve Almanya izliyor.
Geçen hafta 3 bin 600 kişiyi işten çıkaran GM, önceki gün bin 900 kişinin daha işine son vermeyi planladığını duyurdu. GM ayrıca bazı fabrikalarını kapatmayı, harcamalarında kesintiye gitmeyi ve “Hummer” bölümünü satmayı düşünüyor.Satışların azalması nedeniyle şirket Temmuz ayından bu yanaen az 4 milyardolar zarar etti.Satışları azalan sadece GM değil. Amerika genelinde otomobil satışlarında yüzde 30’a varan bir azalma olduğundanüç büyük üreticinin toplam zararı 10 milyar doları aşmış durumda. Ayrıca üç büyük şirketin sadece günlük operasyonları için her ay ikişer milyar dolara ihtiyaçları var.
BusinessWeek dergisi yazarlarından Roben Farzad, satışların bir türlü düzelmediğini, dolayısıyla birkaç ay içinde GM’in elinde nakit para kalmayacağını söylüyor.
Farzad GM’in şu anda kendi ayakları üzerinde durmasının imkansız olduğunu, dışardan mali desteğe ihtiyacı olduğunu vurguluyor. Öyle ki, GM’in hisse senetleri son 65 yıldır ilk kez 2 dolar 92 sente düştü.
Amerikan otomobil sanayinin merkeziMichigan eyaletinde. Üç büyük şirketin başta Detroit ve çevresi olmak üzere eyalette büyük fabrika ve tesisleri var. Michigan Valisi Jennifer Granholm,Amerika’daher on kişiden birinin işinin şu veya bu şekildeotomobil sanayine bağlı olduğunu hatırlatıyor, krizin sürmesinin çok ciddi sonuçları olacağı uyarısında bulunuyor.
Michigan Valisiyerli otomobil sanayinin çökmesi halinde otomobil ve yan sanayilerinde çalışan3 buçuk ile 5 milyon kişinin işsiz kalabileceğini belirtiyor.Amerika’daişsizlik oranı zaten yüzde 6 buçukla, son 14 yılın en yüksek düzeyine çıkmış durumda.Bu nedenle General Motors, Ford ve Chrysler’ınsorunları en çok otomobil sanayinde çalışanları kaygılandırıyor.
Kongre, daha az benzin yakanaraç üretmeleri için üç şirkete 25 milyar dolar tutarındayardım yapılmasını öngören tasarıyı onayladı. Ancak şirketler,ayakta durabilmeleri için en az bunun iki misli yardıma ihtiyacı olduğunu savunuyor.
Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Kongre’yi otomobil sanayine acilen mali yardım yapmaya çağırdı. Pelosi, 25 milyar dolarlık yardımın yanı sıra, 700 milyar dolarlık ekonomik kurtarma paketinden, otomobil sektörünün de yararlanmasınıistiyor.
Devletin otomobil üreticilerine maliyardım sağlamasından hoşlanmayanlar da var. Bu kişilerden biri Maryland ÜniversitesiprofesörlerindenPeter Morici:
Profesön Morici, batık şirketlerin para dilenmek için Washington’a akın ettiklerini söylüyor veşirketlerin verdikleri yanlışkararların faturasının halka çıkarılmasını eleştiriyor.