Halen Taleban güçleriyle çatışmaların sürdüğü Afganistan, savaş ve terörizmle dünya gündemine oturmadan önce, Amerika’daki üniversitelerin uluslararası kürsülerinin başlıca konusuydu. Halen de öyle olmaya devam ediyor. Nebraska Üniversitesi’nde 1973’te kurulan Afgan Araştırmaları Programı, Amerika ve Afganistan arasında akademik ve kişisel bağların oluşması için çalışıyor.
Omaha’daki Nebraska Üniversitesi, birçok Afgan için yurtlarından uzaktaki yuva işlevi görüyor. 20 yıldır Nebraska’da yaşayan Abdül Rahim Yasir, anayurdu Afganistan için eğitim malzemeleri geliştiriyor. Yasir, “Bu, Afgan okullarında biyoloji derslerinde kullanılmak üzere geliştirdiğimiz kan dolaşımı tablosu,” diye konuşuyor.
Nebraska’ya 26 yıl önce gelen Şayeste Vahab üniversitede Afganistan’la ilgili kitaplardan sorumlu. Vahab şöyle konuşuyor: “Bu eski kitaplar bize bağışlarla ulaştı. Kitapların çoğu, 19’uncu yüzyıldaki İngiliz-Afgan savaşlarıyla ilgili.” Vahab bu kitapların hem üniversitedeki öğrencilerin, hem de dünyanın dört bir yanından profesörlerin ilgisini çektiğini söylüyor. Bu konularla ilgilenen herkes koleksiyondan yararlanabilir. Nebraska Üniversitesi’ndeki Afgan Araştırmaları Programı’nın arkasındaki ana güç, programın direktörü Thomas Gouttiere. Gouttiere’nin Afganistan’a ilgisi, 1960’ların ortasında, Barış Gücü’nde gönüllü olarak çalışırken başlamış. Gouttiere, telefon ve bilgisayar aracılığıyla Amerika’nın sponsorluğundaki yerel yeniden yapılanma ekipleriyle düzenli iletişim içinde. Ekiplerin görevi, öğretmenlere eğitim vermek ve toplumsal kaynakları güçlendirmek. Her yıl Afganistan’a giden Gouttierre, Taleban militanları nedeniyle Amerikalılar’ın bu ülkede çalışmasının çok tehlikeli olduğunu söylüyor. Uzman, bazı sınır bölgelerinde Taleban militanlarının Afgan halkını tehdit ettiğini söylüyor. Gouttierre, Afgan halkının, Amerikalılar’ın yeniden yapılandırma çalışmalarına inandığını söylüyor.
Ancak halk Bin Ladin’in hala yakalanamamış olmasından huzursuz. Thomas Gouttierre, derslerini ve Amerikalı yetkililer için verdiği brifingleri, Afganistan’a dair 40 yıllık deneyimlerine dayandırıyor. Uzman, “Hükümetler ya da yönetimler bugün var, yarın yok. Ancak bir ülkenin vatandaşları, ilişkileri, her zaman var olmaya devam edecek ve bunların, sadece Afgan halkı değil, Amerikalılar üzerinde de uzun vadeli etkileri olacak,” diye konuşuyor. Gouttierre, Afgan Araştırmaları Programı’nın en büyük etkisinin, gerek Nebraska, gerekse Afganistan’da bu program sayesinde birbirini tanıyanlar üzerinde bıraktığı izler olduğunu söylüyor.