Cumhurbaşkanı
Abdullah Gül, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkındaki suçlama kararından bu
yana ilk dış ziyaretini Türkiye’ye yapan Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir’e,
“İnsani dram bitsin. Katliamları durdurun” çağrısı yaptı. Katliamların tek
sorumlusunun kendisinin olmadığını öne süren Beşir’in de bu çağrı karşısındaki
mesajının “Sudan halkının mutluluğu için elimden geleni yapıyorum” şeklinde
olduğu öğrenildi.
Türkiye’nin
Afrika’ya açılım politikası çerçevesinde İstanbul’da gerçekleştirilen
‘Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi’nin en ilgi çeken konuğu Sudan Devlet Başkanı
Ömer el Beşir oldu. Çünkü, Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Luis
Moreno-Ocampo, Beşir’i Darfur’daki tecavüz, cinayet, zorunlu sürgün ve soykırım
olaylarının planlayıcısı olmakla suçlamıştı. Başsavcı, mahkemeden el Beşir için
tutuklama kararı çıkarılmasını istemişti. Başsavcının mahkemeye yaptığı
başvurun ardından ilk yurtdışı ziyaretini Afrika zirvesine katılmak için
Türkiye’ye gerçekleştiren Beşir’in, İstanbul’da tutuklanmasının sözkonusu
olmadığı belirtiliyor. Türk diplomatik kaynaklar, Türkiye’nin mahkemeye taraf
olmadığını, Beşir’in yalnızca Amerika tarafından suçlandığını belirtirken,
“Türkiye’nin taraf olmadığı bir konuda herhangi bir eylem yapması olası
görünmüyor” diyor. İnsan Hakları Gözlem örgütü ise Türkiye’den, Sudan’ın el
Beşir hakkındaki soruşturmanın askıya alınması yönündeki girişimlerine destek
vermemesini istemişti.
Beşir kendini savundu
Türkiye-Afrika
zirvesi kapsamında 50 ülkeden gelen heyetleri Çırağan Sarayı’nda tek tek
ağırlamaya çalışan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, iki gün içinde 45’e yakın
heyetle görüştü. Gül, Sudan Devlet Başkanı Beşir’le de yarım saat süren başbaşa
bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, Darfur’da yaşananları anımsatan Gül’ün
Beşir’e “Irkı, dili, dini ne olursa olsun insani dramlar hepimizi çok üzüyor.
Bu acının dinmesi gerekiyor. Herkes, bunun için çaba göstermeli. Katliamlar
durmalı. Bun da sizin de payınız olmalı” mesajı verdiği öğrenildi. Beşir’in de
bu mesaj karşısında kendisini “Katliamların tek sorumlusu ben değilim. Ben,
halkımın mutluluğu için elimden geleni yapıyorum” sözleriyle savunduğu
belirtildi. Gül-Beşir görüşmesinde Hartum Havalimanı’nın yapımını üstlenecek
Türkiye’nin ülkedeki diğer yatırımları da değerlendirildi. Beşir’e, Türkiye’nin
Sudan’ın petrol yataklarıyla da yakından ilgilendiğini ve burada yatırım yapmak
istediğini anlatan Gül’e, Beşir’in bu konuda olumlu mesajlar verdiği
kaydedildi.
Babacan: Türkiye Afrika’nın sesi
Zirve
kapsamındaki Dışişleri Bakanları toplantısında Dışişleri Bakanı Ali Babacan,
Türkiye’nin 2009-2010 dönemi BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine aday olduğunu
hatırlatarak konuk bakanlardan açıktan oy istedi. Babacan, toplantıda yaptığı
konuşmada Afrikalı bakanlara “Türkiye’nin seçilmesi halinde, güvenlik
konseyinde Afrika’nın sesi olacağız” diye seslendi. Türkiye’nin, konseydeki
adaylığı ekimde BM Genel Kurulu’nda oylanacak. Türk diplomatlar, Afrika
zirvesine katılan 50 ülkenin yüzde 90’ının oyunun Türkiye için ‘garanti’
olduğunu dile getiriyor.
İnsan hakları sözü
Zirve
kapsamında Başbakan Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’le de
görüşecek Afrikalı konuklar, bizzat kendileri açısından ilginç bulunan bir
bildiriye de onay verdiler. Bildiride Darfur’da soykırım yapmakla suçlanan Sudan
Devlet Başkanı el Beşir’in de aralarında bulunduğu Afrikalı liderler,
‘uluslararası hukuka ve insan haklarına saygı’ sözü veriyor. Demokrasi
karmaşasının yaşandığı Moritanya ve Zimbabwe’den gelen heyetler, bildirideki
‘hukuka saygı’ maddesine onay verdi. Türkiye, bildiriyle Afrika’ya her türlü
yardımda sınırsız katkı sözü de vermiş oldu.