Gürcistan’daki çatışmaların Bakü–Tiflis–Ceyhan petrol boru hattını etkilemesinden ciddi kaygı duyuluyor. İngiliz petrol şirketi BP, boru hattının Gürcistan bölümünde hasar olmadığını ancak diğer boru hatlarıyla birlikte ön güvenlik önlemi olarak kapatıldığını açıkladı. Amerika’nın Sesi muhabirlerinden Barry Wood, çatışmanın petrol sevkıyatına muhtemelen etkileri konusunda uzmanların görüşlerini aldı.
Kısaca BTC olarak bilinen bin 600 kilometre uzunluğundaki boru hattı iki yıl önce hizmete girdi. Şu anda içinden günde ortalama 850 bin varil petrol geçmesine rağmen, hat günde bir milyon 200 bin varil taşıyabilecek kapasitede.
Kafkaslar yıllarca Sovyetler Birliği tarafından yönetildiği için enerji alanında izlenen politika, hep Rusya lehine planlandı. Diğer bölgelerde olduğu gibi Hazar Denizi çevresinden çıkarılan petrol ve doğalgaz da dünya pazarlarına ancak Rusya'dan geçen boru hatlarıyla sevk edilebiliyordu. Rusya bundan hem maddi çıkar sağlıyor hem de Kafkasya ve Orta Asya’daki devletlerin enerji konusunda bağımsız hareket etmelerini önlüyordu. Bakü Tiflis Ceyhan boru hattıyla bu tekel kırılmış olduğu için hat, Batı açısından çok stratejik önem taşıyor.
Petrol uzmanı Alexander Wostman BTC boru hattının sadece Hazar denizindeki değil Orta Asya’daki petrol yataklarını da Avrupa’ya bağladığını söylüyor.
Almanya’da çalışan petrol uzmanı Wostman, Bakü Tiflis Ceyhan boru hattının Rusya’yla birlikte İran’dan da geçmemesinin önemli olduğunu vurguluyor ve “pratik olmakla birlikte aynı zamanda siyasi bir projeydi” diyor.
Batı Avrupa petrol ve doğal gaz ihtiyacının önemli bir bölümünü Rusya’dan karşılıyor. Enerji konusunda tek bir ülkeye bağımlı kalmak istemeyen Avrupalı liderler BTC’ye hem maddi hem de siyasi destek sağladı. Boru hattı Amerikan ve batı şirketleri tarafından imal edildi, finansmanının önemli bir bölümü de aynı gruplar tarafından karşılandı. Örneğin İngiliz petrol şirketi BP hattın yüzde otuzuna sahip.
Tiflis’teki BP yetkilileri hattın şimdilik zarar görmediğini söylüyor ancak hattın zaten birkaç gündür kapalı olduğuna dikkat çekiyor. Nedeni ise hattın Türkiye’den geçen bölümüne geçen hafta sabotaj yapılması.
New York’taki Platts Oilgram şirketinden John Kingston sorunun Gürcistan’da değil Türkiye’de olduğunu söylüyor. Rusların boru hattına birşey yapmadığını vurgulayan Amerikalı uzman tehlikenin Türkiye’deki ayrılıkçı gruplardan kaynaklandığını belirtiyor.
Hattın Erzincan yakınlarında yer altından geçmekte olan bölümünde 5 Ağustos gecesi bir patlama meydana geldi. Botaş yetkilileri, patlamanın yol açtığı yangın söndürüldükten sonra hattın onarım için birkaç haftalık süreye ihtiyaç olduğunu açıklamıştı.
Washington’daki PFC Enerji şirketinden David Kirsch Gürcistan’daki olayların petrolle ilgili olmadığını savunuyor. Kirsch, Rusların Güney Osetya ve Abhazya’daki çıkarlarını korumaya çalıştıklarını, işin işine enerji politikası karıştırarak tüm Batıyı karşılarına almak istemediklerini söylüyor. Alexander Wostman da çatışmanın petrolle ilgili olmadığı görüşünde.
Nitekim çatışmaya rağmen petrol fiyatları dün de geriledi. New York borsasında bir varil ham petrolün fiyatı 113 Dolara düşerek Mayıs ayındaki düzeyine indi. Fiyatların düşmesinden tüketicilerin tasarrufa gitmesi ve öteki enerji kaynaklarına yönelmesi sorumlu tutuluyor.
Zeyno Baran: 'Rusya'nın BTC'yi Durduracak Askeri Gücü Var'
Washington’daki düşünce kuruluşlarından Hudson Enstitüsü Avrasya Politikaları Merkezi Direktörü Zeyno Baran da, Gürcistan’da devam eden çatışmaları yorumladı. Zeyno Baran'in BTC hattının konumuyla ilgili değerlendirmesini, yukarıdaki bağlantıdan dinleyebilirsiniz.
