İsrail’e resmi bir ziyarette bulunan Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’yi Paris’e dönüşünde İsrail ve Suriye krizi bekliyor. Suriye Devlet Başkanı Başar Esad’ı Paris’e 14 Temmuz resmi törenlerine davet eden Sarkozy, ülkedeki muhalefet ve Lübnan tarafından sert dille eleştirildi. Eleştiri zincirine eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın ‘Esad’ın katılması durumunda kurtuluş törenlerini boykot edeceğini’ açıklaması, sorunu devlet krizine dönüştürdü. Bu arada Libya, Cezayir gibi bazı Arap ülkelerinin İsrail’in katılmasını protesto etmesi ve henüz katılıp katılmayacaklarını açıklamaması, 13 Temmuz’da yapılacak Akdeniz için Birlik Konferansı’nı tehlikeye sokuyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin ‘güçlü bir Avrupa dönem başkanı olma’ hayali giderek zorlaşıyor. Orta Doğu’da daha etkin rol alarak, Avrupa Birliği’nin 6 aylık dönem başkanlığına damgasını vurarak, ordusunu yenileyerek, Hamas’la görüşerek ve İsrail’e üç günlük ziyarette bulunarak yeni diplomatik adımlar atan Sarkozy, Fransa’nın süpergüç olmasını istediğini her fırsatta dile getiriyor. Ancak Sarkozy’ye, ilk engel İrlanda’nın Lizbon Anlaşması’na verdiği “hayır” yanıtından geldi. Fransa Cumhurbaşkanı’nın Avrupa Anayasası’nın reddedilmesi üzerine çıkan krizi aşmak için önerdiği Lizbon Anlaşması İrlanda tarafından reddedilince, Avrupa Birliği liderler zirvesi çözümsüz bitti. Bu zirveyle Fransa, bir yıldır hazırlandığı dönem başkanlığına kucağında önemli bir sorunla başlayacak.
Bu arada dönem başkanlığının en önemli ikinci hedefi olan Akdeniz için Birlik projesi de hala oturtulmuş değil. 13 Temmuz’da Paris’te toplanacak konferans ile başlayacak birlik çalışmaları henüz tamamlanamadı. Önce Akdeniz’e kıyısı olmayan Almanya itiraz etti, bunun üzerine Akdeniz Birliği’ne bölge ülkelerinin yanısıra, Akdeniz’e kıyısı olmayan AB ülkelerinin de dahil edilmesi ile kriz aşıldı. Ancak bu sefer de itirazlar Akdeniz’in güney kıyısından yükselmeye başladı.
Libya lideri Muammer Kaddafi, Arap Birliği zirvesinin ardından, Akdeniz Birliği’nin Arap birliğini bölmeye dönük olduğunu söyleyerek Birliğe şüpheli baktıklarını söyledi, İsrail’in davet edilmesini eleştirdi. Dün de Cezayir Devlet Başkanı Abdülaziz Buteflika, “Herşeyin bir sırası var,” diyerek, henüz katılıp katılmama konusunda karar vermediklerini bildirdi. Fransa Başbakanı François Fillon dün Cezayir’e giderek Buteflika’yı ikna etmeye çalıştı. Türkiye’nin konumuna gelince Fransa Parlamentosu’nda Türkiye aleyhinde çıkarılmak istenen referandum şartı ve Fransa’nın dönem başkanlığında Avrupa ile Türkiye arasında sorun çıkarıp çıkarmayacağını iyice görmek istiyor. Ancak Ankara’da temkinli bir yaklaşımla da olsa toplantıya katılma görüşü ağırlık kazanıyor.
Akdeniz Birliği Konferansı’na davetli olan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Fransa’nın kurtuluş günü olan 14 Temmuz törenlerine de resmi davetli olması, Birlik’i tehlikeye sokan başka bir krizi gündeme taşıdı. Hafta sonu, Fransa eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Suriye lideri Başar Esad’ın katılacağı kutlamaları boykot edeceğini belirtti. Lübnan eski Başbakanı Refik Hariri’ye yakınlığı ile bilinen Chirac, Hariri’nin ölümünün arkasında Suriye gizil servisinin bulunduğu iddiaları nedeniyle 2005 yılından bu yana bu ülke teması kesmişti. Chirac, Hariri cinayeti için BM çatısı altında uluslararası bir soruşturma komisyonu da kurulmasını sağlamıştı. Chirac ailesi, Elysee Sarayı’nı terkettikten sonra, Paris’te, Seine nehri kenarında Hariri ailesine ait bir apartman dairesine taşınmıştı.
Beşar Esad’ın Paris’e gelişini Fransız muhalefeti ve Lübnan yönetimi de sert dille eleştiriyor ancak Sarkozy Suriye adımında kararlı. Chirac’ın boykot kararını değerlendiren insan haklarından sorumlu Devlet Bakanı Rama Yade, Hariri ile yakın arkadaş olan Chirac’ı anladığını ancak Esad’ın ziyaretinin cinayete ilişkin soruşturmayı sekteye uğratmayacağını söyledi.
