Erişilebilirlik

'ABD'nin Irak Politikası Değişmeli'


Irak Çalışma Grubu danışmanlarından Christopher Kojm, Amerika’nın Irak politikasını değiştirmesini savunan uzmanlardan. George Washington Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Kojm, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Çağlar- Irak Çalışma Grubu’na danışmanlık yaparken Irak’taki gelişmeleri yakından izlediniz. Bu konuda sık sık Amerika’nın Irak konusunda politika değişikliğine gitmesi gerektiğini söylüyorsunuz. Sizce nasıl bir değişiklik gerekiyor?

Kojm- "Amerika üç temel alanda değişiklik yapmalı. Birincisi, askeri alanda. Biz artık Irak güvenlik güçlerinin eğitimine ağırlık vermeliyiz. Irak’ın kontrolü, Irak kuvvetlerinin elinde olmalı. İkincisi, ulusal uzlaşmanın sağlanmasına yönelik çabalar arttırılmalı. Dünyadaki askeri birliklerin tümünü Irak’a gönderseniz bile siyasi uzlaşma olmadan başarıya ulaşmanız mümkün olmaz. Üçüncü alansa diplomasi. Irak’ta ulusal uzlaşma sağlansa bile, komşu ülkeler ve uluslararası toplum buna destek vermezse kalıcı olmaz."

Çağlar- Irak’ın komşusu olan Türkiye bu ülkedeki gelişmeleri yakından izliyor. Irak’ın toprak bütünlüğünün korunması, Kerkük’ün geleceği ve Kuzey Irak, Türkiye’nin önem verdiği konular arasında. Amerika Türkiye’nin bu konudaki kaygılarını ve hassasiyetini gidermek için yeterince aktif davranıyor mu?

Kojm- "Kerkük’te sorunun çözümü belli ama o noktaya ulaşmak zor. Çözüm Kerkük’ün Kürt, Arap, Türkmen; etnik kökeni ne olursa olsun dileyen herkese açık bir kent olmasından geçiyor. Herkesin barış içinde, birarada yaşayabileceği bir kent. Zor olan da bunu sağlamak. Irak Çalışma Grubu Kerkük referandumunun süresiz ertelenmesini önermişti. Biliyorsunuz bir erteleme oldu. Kerkük sorunu ancak tarafların üzerinde görüşbirliğine varacağı bir anlaşmayla çözülür. Güvenlik konusuna gelince, terörün sınırlarını aşmaması için her türlü önlemi almak Türkiye’nin doğal hakkı. Amerika da Türkiye’ye bu konuda istihbarat desteği sağlayarak doğru hareket ediyor. Ancak Türkiye, Irak ve Amerika, sınırötesi harekatlarla, bombardımanla terörün sona erdirilemeyeceğini biliyor. 20-30 yıldır PKK’yı yok etmek için bu yöntem denendi. Burada iki unsurun devreye girmesi gerekiyor. İlki Bölgesel Kuzey Irak Yönetimi. Bölgesel yönetim, bağımsız hükümet gibi hareket ediyor, başkalarının da kendisini bir hükümet olarak tanımasını istiyor. Ama bunun belirli sorumluluklar getirdiğini unutmamaları gerekir. Bu sorumlulukların başında da güvenliğin sağlanması ve terör eylemlerinin sınırlarından taşmasını engellemektir. Peşmerge pekala bu sorumluluğu yerine getirebilir. Türkiye de üzerine düşeni yapmalı ve Kürtlere daha geniş haklar tanıyan reformları sürdürmelidir."

"PKK ile Mücadele Öncelikli Olmalı"

Çağlar- Peki sizce Amerikan hükümeti Kürt yönetimine, sınır güvenliğini sağlaması konusunda yeterince baskı uyguluyor mu?

Kojm- "Bu Amerika için zor bir konu. Amerika’nın Irak’ta birçok önceliği var. Birçok sorunun çözümü için Kürtlere, Kürt liderlere güvenmek durumunda. Bu liderler Irak’ın geleceği açısından çok önemli. Petrol yasasının geçmesi lazım, Ekim ayında yerel seçimler var, anayasanın geleceği gibi önemli konular var. Kürt liderlerin oynayacağı rol Irak’ta barışın sağlanması açısından büyük önem taşıyor. Ama elbette bunlar var diye, Amerika, PKK’yla mücadeleyi geri plana atamaz. Bu önemli bir konu ve Iraklı Kürt liderlerle yapılan görüşmelerde PKK terörünün önlenmesinin öncelikler listesinin başında yer alması gerekir."

Çağlar- Amerika Ağustos ayında yaklaşık 20 bin askerini geri çekmeyi planlıyor. Bu çekilme Irak’taki durumu nasıl etkiler? Önemli bir değişiklik beklenebilir mi?

Kojm- "Amerikalı komutanlar, takviye olarak gönderilen 20 bin askeri geri çekebilecek durumda olduğumuza inanıyor. Ağustos ayında, askeri birliklerin sayısı, 2007 Ocak ayındakiyle hemen hemen aynı olacak. Dolayısıyla bu çekilme, mevcut durumu, istikrarı tehlikeye atacak bir azaltma değil. Zaten istikrar asker sayısına değil, Iraklı liderlerin kararlarına bağlı."

ABD Seçimleri ve Irak

Çağlar- Kasım’da Amerika’da başkanlık seçimi var. Ve adaylar sık sık Irak konusundaki görüşlerini açıklıyorlar. Cumhuriyetçi aday John McCain askerlerin 2013 yılında çekilebileceğini söylerken, Demokrat aday Senatör Barack Obama 16 aylık bir takvimden söz ediyor. Adayların Irak politikalarını değerlendirir misiniz?

Kojm- "Irak’la ilgili siyasi tartışmalar ne yazık ki çok yüzeysel. Herkes Irak’ta kalalım mı, çekilelim mi, kaç asker tutalım soruları üzerinde yoğunlaşıyor. Bunlar Irak’la ilgili temel konular değil. Elbette Amerikalı seçmenin Irak’taki askerlerin geleceğinden kaygı duyması normal ve adayların da bu kaygıları giderici konuşmalar yapması anlaşılır bir şey. Ama temel sorunların da konuşulması gerekir. Irak’ta süresiz asker tutarsak, bununla hangi amaca ulaşacağız? Ve bunu nasıl başaracağız? Eğer şimdi asker çekmeye başlarsak Irak’taki çıkarlarımızı nasıl koruyacağız? Asıl bu konuların tartışılması lazım. Bana kalırsa Amerika’nın askerlerini çekmeye başlayacağı sinyalini vermesi lazım. Ben takvimlerden yana değilim, ama Amerika’nın bundan sonra izleyeceği politika, askerlerini çekme yönünde olmalı."

Çağlar- Amerikan medyasında Washington yönetiminin Kasım ayındaki seçimler öncesinde İran’a askeri harekat düzenlemeyi planladığı yönünde haberler yer aldı. Siz bu iddiaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kojm- "Başkan İran hakkında sert bir dil kullanıyor. Bunun farkındayım. Ama aynı zamanda hem Bush, hem de Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve Savunma Bakanı Robert Gates, Amerika’nın kaygılarının diplomatik yollarla giderilmesi gerektiği üzerinde ısrarla duruyor. Dolayısıyla diplomasi bence hala birinci tercih."

Çağlar- Profesör Kojm, teşekkürler.

Kojm- "Ben teşekkür ederim."

XS
SM
MD
LG