Amerika’da partilerin başkan adaylarının belirlenmesi sürecinde yapılan önseçimler sürüyor. Dün, Cumhuriyetçi Partililer Kansas, Louisiana ve Washington eyaletlerinde sandık başına gitti. Demokrat Partili seçmenler ise Louisiana, Nebraska ve Washington eyaletlerinde oy kullandı.
Demokrat Parti tarafında Illinois Senatörü Barack Obama bütün önseçimleri kazanırken, Cumhuriyetçi Parti tarafında, eski Arkansas Valisi Mike Huckabee iki eyalette birinci geldi.
Cumhuriyetçi Parti
Cumhuriyetçi Parti tarafında, dünkü önseçimlerde eski Arkansas Valisi Mike Huckabee, Kansas eyaletinde yapılan önseçimi büyük farkla kazandı. Huckabee, Kansas’ta oyların yüzde 60’ını aldı.
Arizona Senatörü John McCain ise Washington eyaletinde yapılan önseçimlerde az bir farkla önde.
Washington eyaletinde resmi olmayan sonuçlara göre McCain oyların yüzde 26’sını; Huckabee yüzde 24’ünü; Texas Milletvekili Ron Paul da oyların yüzde 21’ini aldı. Oy sayımı sürüyor.
Huckabee, Louisiana eyaletindeki önseçimi de az farkla kazandı. Huckabee bu eyalette oyların yüzde 43’ünü; McCain oyların yüzde 42’sini aldı. Ancak, Louisiana eyaletinde adayların hiçbiri seçim barajını aşamadığı için bu önseçimler sayılmayacak.
Oyların yüzde 50’si olarak belirlenen seçim barajını aşamayan adaylar bu eyaletten delege kazanamamış oldu. Louisiana eyaleti delegelerinin Cumhuriyetçi Parti Kurultayında hangi adaya oy vereceği ileride belirlenecek.
Demokrat Parti
Demokrat Parti tarafında, dünkü önseçimlerde Illinois Senatörü Barack Obama büyük bir başarı elde etti. Obama üç eyalette de birinci gelerek adaylığına hız katmış oldu.
Obama Washington ve Nebraska eyaletlerinde oyların yüzde 68’ini aldı. Louisiana eyaletinde ise, Obama, oyların yüzde 57’sini kazanmayı başardı. Illinois Senatörü Amerikan Virgin Adalarında yapılan önseçimlerde de birinci geldi.
Obama’nın bu önseçimlerde açık arayla birinci gelmesi dikkat çekici.
Son Durum
Cumhuriyetçi Parti tarafında bugüne kadar 32 eyalette önseçim yapıldı. Cumhuriyetçi Parti başkan adayları arasında Arizona Senatörü John McCain açık ara birinci durumda ve partisinin adaylığını kazanması bekleniyor. Eski Massachusetts Valisi Mitt Romney’nin adaylığına son vermesinden sonra eski Arkansas Valisi Mike Huckabee ikinci durumda. Adaylığını sürdüren Texas Milletvekili Ron Paul üçüncü, ancak şu ana kadar herhangi bir önseçimde başarıya ulaşabilmiş değil.
Adayların şu ana kadar kazandığı önseçimler şöyle:
Arizona Senatörü John McCain: Arizona, California, Connecticut, Delaware, Florida, Güney Carolina, Illinois, Missouri, New Hampshire, New Jersey, New York, Oklahoma, Washington.
Eski Arkansas Valisi Mike Huckabee: Alabama, Arkansas, Batı Virginia, Georgia, Iowa, Kansas, Louisiana, Tennessee.
Demokrat Parti tarafında bugüne kadar 31 eyalette önseçim yapıldı. Demokrat Partili başkan adayları arasında New York Senatörü Hillary Clinton ve Illinois Senatörü Barack Obama başa baş gidiyor. Alaska Senatörü Mike Gravel, adaylığını sürdürüyor, ancak herhangi bir önseçimi kazanabilmiş değil.
Adayların şu ana kadar kazandığı önseçimler şöyle:
New York Senatörü Hillary Clinton: Arizona, Arkansas, California, Florida, Massachusetts, Michigan, Nevada, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, Oklahoma, Tennessee.
Illinois Senatörü Barack Obama: Alabama, Alaska, Colorado, Connecticut, Delaware, Georgia, Güney Carolina, Idaho, Illinois, Iowa, Kansas, Kuzey Dakota, Louisiana, Minnesota, Missouri, Nebraska, Utah, Washington.
Clinton'un zafere ulaştığı Florida ve Michigan eyaletlerinde yapılan önseçimler sayılmayacak. Bu eyaletler Demokrat Parti’nin önseçim kurallarına uymadığı gerekçesiyle, Ağustos ayında yapılacak Kurultayda Michigan ve Florida eyaletlerinden delege kabul edilmeyecek.
Önseçimler Sürüyor
Amerika’daki önseçim süreci tüm hızıyla sürüyor. Demokrat Partililer, bugün (Pazar) Maine eyaletinde oy kullanıyor. Önümüzdeki Salı günü de ‘Potomac Önseçimleri’ olarak adlandırılan seçimlerde Virginia ve Maryland eyaletleriyle başkent Washington’da oturan seçmenler sandık başına gidecek.
Partilerin başkan adayları, yaz aylarında yapılacak Parti Kurultaylarında seçiliyor. Parti Kurultaylarında oy kullanacak delegelerin çoğu, bu önseçimlerde elde edilen sonuçlar doğrultusunda belirleniyor.
Şu ana kadar, bütün beklentilerin aksine, başkan aday adayları, partilerinin adaylığını kazanmaya yetecek sayıda delegeden destek bulabilmiş değil. Özellikle Demokrat Parti tarafında Clinton ve Obama'nın başa baş gitmesi, tahmin yürütmeyi zorlaştırıyor. Cumhuriyetçi Parti tarafında, Arizona Senatörü John McCain diğer adaylarla arasını açtı, ancak Cumhuriyetçi Parti Kurultayında oy kullanacak delegelerin salt çoğunluğundan henüz destek bulabilmiş değil. Buna rağmen, büyük sürpriz olmadığı takdirde McCain'in partisinin adaylığını kazanması bekleniyor.
Partilerin başkan adaylarının belirlenmesinde, bundan sonraki süreçte yapılacak önseçimler etkili olacak.