Erişilebilirlik

Türkiye Suriye İlişkileri


Orta Doğu’da etkinliğini arttırmak isteyen Ankara’nın komşularıyla artan siyasi ve ekonomik ilişkileri dünya başkentlerinde dikkatle izleniyor. Türkiye’nin, özellikle Amerika tarafından teröre destek veren ülkeler olarak nitelenen İran ve Suriye’yle yakın işbirliğinin ayrıntıları merak konusu. Devrim Çubukçu, Suriye’nin Washington Büyükelçisi İmed Mustafa’ya iki ülkeyi birbirine giderek daha çok yakınlaştıran nedenleri sordu:

VOA - 10 yıl kadar önce Türkiye ve Suriye savaşın eşiğinden dönmüştü. Bugün durum oldukça farklı. Geçen süre içinde ne değişti?

MUSTAFA -Son derece büyük değişiklikler oldu. Tarihi, kültürel, siyasi ve hatta akrabalık ilişkileri olan iki ülkenin, son derece talihsiz etkenler yüzünden savaşın eşiğine gelmesi büyük bir hataydı. Doğru olan bugün Türkiye ve Suriye arasında yaşananlardır ve bölgesindeki ülkelerle dost olmak isteyen bütün uluslara ilişkimiz örnek olmalıdır.

VOA - Türkiye, hem Suriye hem de Amerika ve İsrail’le dost olduğunu söylüyor. Eylül ayında verdiğiniz bir demeçte ülkenizin İsrail’le bir savaş ortamında yaşadığını belirtmiştiniz. Durum böyleyken, Türkiye’nin Amerika ve İsrail’le stratejik ortaklığı sizi rahatsız etmiyor mu?

MOUSTAPHA Hayır, hiç etmiyor. Türkiye’nin bundan dolayı olumlu bir rol oynayabileceğini düşünüyoruz. Evet, Suriye ve İsrail resmen savaş halinde ancak defalarca söylediğimiz gibi Arap-İsrail çatışmasına barışçı, uluslararası alanda meşru olan ve toprakların iadesine dayanan bir çözüm istiyoruz. Türkiye, tarafları görüşme masasına getirmede olumlu bir rol üstlenebilir.

VOA - Türkiye ve Suriye arasındaki işbirliği hangi alanları kapsıyor? İlişkiler daha çok siyasi mi ekonomik mi yoksa ikisi birden mi?

MUSTAFA İlişkileri yalnızca ekonomik ya da siyasi olarak tanımlarsak eksik söylemiş oluruz. Birçok alanda işbirliği yapıyoruz. İki ülke orduları, güvenlik ve istihbarat teşkilatları birlikte çalışıyor. Üniversiteler birbirleriyle anlaşmalar imzalıyor. Kültür kurumlarının işbirliği var. İş dünyasının her iki ülkedeki temsilcileri sağlanan işbirliğinden son derece memnun. Hepsinin ötesinde, “pastanın kreması”, Suriye Devlet Başkanıyla Türkiye’deki meslektaşları arasındaki yakın ve sıcak dostluktur.

VOA - Orta Doğu barış sürecinde Türkiye, Suriye ve İsrail arasında arabuluculuk yapıyor mu?

MUSTAFA Türkiye arabuluculuk yapıyor diyemem. Ancak Türkiye’nin Orta Doğu’nun istikrara kavuşmasında çıkarı vardır. Orta Doğu’ya barış gelmesi tamamıyla Türkiye’nin yararınadır. Bu hem meşrudur, hem de iyi bir şeydir.

VOA - Irak’ta bölünme tehlikesi bulunduğunu düşünüyor musunuz? Konu Ankara ve Şam arasındaki görüşmelerde gündeme geliyor mu?

MUSTAFA Bulunduğumuz bölgenin geleceğiyle ilgili olarak herkesin gündeminde Irak’ın parçalanma tehlikesinin bulunduğunu düşünüyorum. Ortak anlayışımız şudur: Irak’ın toprak bütünlüğünün korunması bölgedeki bütün ülkeler için en önemli konudur. Irak’ın parçalanması tam bir kabus olur. Büyük bir felaket olur. Irak halkı da bölgedeki diğer halklar da bundan büyük acı çeker. Parçalanma bütün Orta Doğu’da istikrarsızlık yaratır. Bu kabus senaryosu umarım hiç gerçekleşmez. İnanıyoruz ki Suriye ve dostumuz Türkiye Irak’ın bütünlüğünün korunması için mümkün olan herşeyi yapacaktır.

VOA - Suriye Lübnan’daki siyasi krizi çözmek için girişimlerde bulunuyor mu?

MUSTAFA Suriye Arap Birliği içinde yoğun bir şekilde Lübnan’daki krizi çözmek için çalışıyor. Suriye ve Arap Birliği’nin önde gelen üyelerinden Suudi Arabistan bir plan üzerinde uzlaştı. Plana göre Lübnan’daki taraflardan hiçbiri krizden zafer ya da yenilgiyle çıkmayacak. Plan, Lübnan’ın krizden toptan zaferle çıkmasını öngörüyor. Bunun adil bir uzlaşma olduğuna inanıyoruz.

VOA - Lübnan’da birçok politikacı suikaste kurban gitti ve bu cinayetlerin bazılarından doğrudan Suriye sorumlu tutuldu. Suriye’nin güvenlik kuvvetleri ve istihbaratçıları Lübnan’da yıllarca kaldı. Cinayetlerden kimin ya da kimlerin sorumlu olduğunu düşünüyorsunuz?

MUSTAFA Lübnanlılar, Amerikalılar, İsrailliler ve Suriye dahil, dünyada hiç kimse, cinayetleri kimin işlediğini kesin olarak bilmiyor. Durum böyleyken bu suikastlerden en çok kimin zararlı çıktığını görmek son derece kolay: Suriye. Bu suikastlerden kim yarar görüyor: Bush Yönetimi. Bush Yönetiminin bu suikastleri düzenlediğini söylemiyorum. Siyasi olarak Amerika’nın bundan yarar sağladığını, Suriye’nin de Lübnan’daki her yeni suikastten siyasi olarak zarar gördüğünü söylüyorum.

VOA - Sayın Büyükelçi İmed Mustafa, değerlendirmeleriniz ve Amerika’nın Sesi’ne zaman ayırdığınız ve için teşekkür ederiz.

MUSTAFA Ben teşekkür ederim.

XS
SM
MD
LG