Erişilebilirlik

Irak: Şiddet Azaldı Ulusal Uzlaşma Yok


Irak’ta son bir yıl içinde çok gelişme yaşandı. Ülkedeki Amerikan askerlerinin sayısı arttırıldı, önceki yıllarda artan güvenlik sorunu bir nebze olsun giderildi. Ancak son bir yıl içinde Iraklı politikacılar ulusal uzlaşma konusunda ilerleme sağlayamadı.

Bir yıl önce Amerikan hükümetinin atadığı Irak Çalışma Grubu’nun eşbaşkanı Lee Hamilton karamsar bir değerlendirmede bulunmuştu:

“Irak’taki durum çok ciddi ve daha da kötüleşiyor.”

Grubun eşbaşkanı eski Dışişleri Bakanı James Baker da Irak politikasında değişiklik çağrısı yapmıştı:

“İlerleme için yeni bir yol, yeni bir yaklaşım bulunmalı.”

Başkan Bush da, Irak’la ilgili politikalarının istenen sonucu vermediğinin farkındaydı:

“2006 yılı hem askerlerimiz, hem de Iraklılar için zor bir yıl oldu.”

Irak Çalışma Grubu, Irak’taki Amerikan askerlerinin sayısının azaltılması çağrısında bulundu. Daha farklı yaklaşımı benimseyen Başkan Bush, Ocak ayında Irak’taki asker sayısını 30 bin daha arttıracağını açıkladı. Bush bu şekilde, Irak’ta güvenliğin sorunlarının azalacağını ve yerel politikacıların ulusal uzlaşma konularına daha fazla yoğunlaşabileceğini savunuyordu. Iraklı politikacıların yoğunlaşması gereken bu hassas konular arasında petrol gelirlerinin paylaşımı ve eski Baas Partisi üyesi Sünnilerin hükümet ve ordunun içine çekilebilmesi yer alıyordu.

Washington’daki düşünce kuruluşlarından Brookings Enstitüsü uzmanı Michael O’Hanlon’a göre asker sayısında artırıma gidilmesi, herkesin beklentilerini aşan bir askeri başarı oldu:

“Üç buçuk yıl boyunca savaşı kaybediyorduk. Şimdiyse Iraklı meslektaşlarımızla birlikte ilerleme sağlıyoruz. Az da olsa bir şans var. Şimdi durum, bir yıl öncekinden farklı.”

Amerikan ordusunun istatistiklerine göre Irak’ta direnişçilerin düzenlediği saldırılar yüzde 60 azaldı. Bu durum Irak güvenlik kuvvetlerindeki düzelmeye, önde gelen bir Şii militan grubun ateşkes ilan etmesine ve el Anbar ilindeki Sünni aşiret reislerinin El Kaide terör örgütünü reddederek, koalisyon kuvvetleriyle işbirliği yapmasına bağlanıyor.

Ancak 2007 Amerikan askerleri açısından o kadar iyi geçmedi. Amerikan kuvvetleri bu yıl içinde 900’e yakın kayıp verdi. Son aylarda kayıp sayısı azalsa da, 2007, Amerikan askerlerinin en fazla kayıp verdiği yıl oldu. Son zamanlarda Iraklı asker ve sivil ölümlerinde de azalma oldu.

2007’de savunma bakanlığını Donald Rumsfeld’den devralan Robert Gates, Irak’ta işin daha tamamlanmadığını söylüyor:

“İlerleme gerçekten var, ama durum her an bozulmayahazır. Irak hükümetinin Amerikan, Irak ve koalisyon askerlerinin kanıyla ödenen bu sükuneti iyi kullanıp, kritik yasaları geçirmesi gerek.”

Savunma Bakanlığı eski yetkililerinden Michele Flournoy, şu sıralarda bir düşünce kuruluşunda görevli. Flournoy, Irak’taki siyasi anlaşmazlığın devam etmesinin mevcut başarılara zarar vereceği uyarısında bulunuyor:

“Şiddet azaldı ve bir nefes alma ortamı doğdu.”

Ancak uzmana göre bu taktik başarının stratejik hale gelmesi, siyasi alanda neler yapılabileceğine bağlı.

Kilit ulusal konularda uzlaşmanın gerekli olduğunu savunan Amerika, Irak’taki yerel ve bölgesel hükümetlerin Bağdat hükümetinden daha iyi çalıştığını söylüyor. Gelir paylaşımı konusundaki yasa üzerinde uzlaşma sağlanamasa da, gelirlerin illere düzenli dağıtılması konusunda başarı sağlandı.

Yılsonuna kadar Irak’taki 20 Amerikan tugayından biri geri çekilecek. Gelecek Temmuz’a kadar dört tugayın daha çekilmesi planlanıyor.

Irak’ta son bir yıl, önceki iki yıldan daha farklı geçti. Uzmanlar 2008 yılının kritik olduğuna inanıyor. 2008’de Iraklı liderlerin ve Başkan Bush’un umduğu “sürdürülebilir istikrar” sağlayanabilecek, daha fazla Amerikan askeri geri çekilecek ve güvenlik durumu düzelecek mi, bunu zaman gösterecek.


XS
SM
MD
LG