İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra parçalanan Almanya'dan ortaya çıkan iki devletin, birbirine ters iki ideolojik yönde 40 yıl yaşadıktan sonra, 1991 yılında birleşmesi tarihsel boyutu çok büyük bir olay.
9 Kasım 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından, Alman Demokratik Cumhuriyeti de çok fazla dayanamamış, 3 Ekim 1990´da resmen sona ermişti. 17 yıl önce başlayan bu süreci ülkedeki Türkler nasıl değerlendiriyor?Birleşerek yeni bir ülke hüviyetine bürünen Almanya’da o günlerde Türklerin yaşanılan sevince ortak olduğu akıllarda. Ancak geçen yıllarda, Almanya’nın birleşme süreci Türkler açısından buruk bir olay haline geldi. 1990 sonrasında patlama yaşıyan ırkçı saldırılar, o zamanki hükümetin bu olaylara seyirci kalması, bu süreçteki ilk kırılma noktası oldu.
Birleşmenin getirdiği ekonomik sıkıntıları da öncelikle Türkler hissetti. Ekonomik durgunluk, işşizlik ve büyüme hızındaki gerilemenin ülke refahına olumsuz etkisini hissedenlerin başında Türk toplumu geldi. İki Almanya'nın birleşmesiyle nüfusu ve ekonomik yükü artan Almanya, o dönemde öncelikli istihdam tercihini birleşen ve daha ucuza çalışmaya razı Doğu Almanlar lehine kullanırken, Türklerin birleşmeye soğuk yaklaşmalarının bir nedeni de Mark’ın tedavülden kaldırılarak, yerine Euro’nun geçmesi oldu. İşsizlik ödeneği, sağlık ve diğer sosyal yardımlar gibi sosyal harcamaların kısılmasına paralel, Euro’nun yaşamı iki kat pahalaştırmasında Almanyalı Türkler suçu birleşmede buldu.
Duvarın yıkılması ve Almanya’nın birleşmesi Türkleri eski Doğu Almanya topraklarına çeken bir unsur da olmadı. 17 yıl içinde Almanya’da ‘Yeni Eyaletler’ olarak tanımlanan bölgeye taşınan Türk sayısı 40 bini geçmedi. Batı Almanya’da yaşıyan Türk sayısıysa 3 milyona yakın. Doğu Almanya sadece belli bir grup Türk için çekiciliği yüksek bir yer oldu, onlar da dönerciler. Doğu Almanya’da şu anda 3000 döner büfesi bulunuyor, en küçük bir köyde bile döner büfesinde döner satan bir Türk’e rastlamak mümkün, döner Doğu Almanların neredeyse ana gıda maddesi.
Birleşmenin 17’inci yılında Almanyalı Türkler, ülkede artan ırkçılıktan tedirgin, Doğu Almanya’ya bir türlü ısınamayan, Batı’daysa hep eski günleri anımsayan, ‘D-Mark’ın D-Mark olduğu günler’ nostaljisinde bir toplum olarak yaşıyor.
Cem Dalaman'ın ayrıntılı haberini ve Türklerle söyleşilerine yukarıdaki bağlantıdan dinleyebilirsiniz.