Erişilebilirlik

Türkiye - İsrail İlişkileri


ABD'deki en önemli Yahudi kuruluşlarından Anti-Defamation League - İnkarla Mücadele Birliği'nin 1915 olayları ve Ermeni soykırımı iddialarına ilişkin tutumunu değiştirerek, bu iddiaları tanımaya karar vermesi İsrail -Türkiye ilişkilerinde sorun yarattı.

Yahudi karşıtlığıyla mücadele amacıyla kurulmuş olan ADL' in 1915 olaylarının "soykırım" tanımına uyduğunu açıklaması üzerine Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan Türkiye'deki tatilini yarıda keserek Tel Aviv"e geri döndü.

Tan, konu hakkında şu açıklamayı yaptı: "Bu konu son derece ciddi bir mesele. İsrail hükümetinin simdiye kadar ki tutumunu takdir ile karşılıyoruz. Ve bundan sonrası için de ABD'deki ADL ve benzeri diğer kurumlar uzerinde de etkinliklerini kullanmalarını bekleriz. Bu tür siyasi baskılar ile tarihi yeniden yazmaya calismak cok yanlış ve bu tür girişimlerin ciddi siyasi sonucları olur. Çarpıtılmış olayların kimseye yararı olmaz. Bu açıklamanın İsrail ve Türkiye arasında siyasi bir kriz olduğunu şu an için söylemek yersiz olur. Ama olayı takip edeceğiz ve stratejik ilişkilerimizin ve ittifakımızın gereği olarak da İsrail`den durum hakkında etkinliğini kullanarak bu açıklamalardan dönülmesini sağlamasını beklemekteyiz."

ADL 1915 olaylarının "soykırım" tanımına uyduğunu iddia etse de Amerikan Temsilciler Meclisi'nde bekleyen Ermeni iddialarını yansıtan tasarının geçmesine karşı olmayı sürdürdüğünü bildirdi. Halen ABD Kongresi'nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nde bekleyen tasarı, 435 üyeli Meclisin 225 üyesi tarafından destekleniyor.

ADL'nin bu tavır değişikliği İsrailli yetkililer arasında huzursuzluk yarattı. İsrail Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mark Regev konu hakkında "ADL bağımsız bir kuruluştur. Açıklamaları İsrail hükümetini bağlamaz. Bizim hükümet olarak Türkiye ile olan ilişkilerimizde duruşumuz bellidir" dedi.

İsrail Dışişleri Bakanlığı Eski Genel Direktörü Alon Liel de durumu değerlendirerek ADL'nin bu kararının İsrail hükümeti ile bağlantılı olmadığını ve ADL Başkanı Abraham Foxman`ın, Boston bölgesinden gelen baskılar nedeni ile "soykırım" tanımını tanıdığını ifade etti. Boston bölgesindeki ADL tabanında oradaki Ermeni nüfus ile sıkı ilişkiler bulunduğuna değinen Alon Liel, Foxman`ın ciddi baskı altında kaldığını da tahmin ettiğini ifade etti. Foxman`in tavrında geri adım atma yolunda bir degisiklik olur mu şeklindeki soruya Liel, "İsrail hükümeti eğer Foxman`a geri adım atması konusunda baskı yapar ise, ki bu baskı asla halka açık bir şekilde olmaz zira konu çok hassas, bir geri adım sözkonusu olabilir ancak durum çok kritik çünkü ADL` nin bu açıklamasından sonra ABD`deki diğer yahudi lobilerinden de bu tarz açıklamaların gelmesi de muhtemel. Örneğin ADL ile bir nevi yarış halinde olan Amerikan Yahudi Komitesi` de bu tarz bir 'soykırımı tanıma' tepkisi verebilir" şeklinde cevap verdi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın İsrail Başbakanı Ehud Olmert`i aramasının beklendiği hatırlatıldığında ise Liel; "Tamamen kendi görüşüm olduğunu söyleyerek başlamak istiyorum. Eğer Erdogan, Olmert`i arar ise konuşmanın ilk bölümünde Olmert, Erdoğan`ın endişeleri hakkında elinden geleni yapacağını söyleyecektir. Ancak görüşmenin ikinci kısmında da Olmert, Erdoğan`ın önüne Hamas-Türkiye ilişkilerini getirecektir. İsrail`in de bu konudan rahatsız olduğunu söyleyecektir," şeklinde cevap verdi.

İlgili bağlantılar

XS
SM
MD
LG