Erişilebilirlik

BM'de İran'a Yaptırım Görüşmeleri Gergin Geçti


Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin, İran'a getirilmesi önerilen ek yaptırımların tartışıldığı oturumu gergin geçti. Konsey’in beş daimi üyesi İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri, kendi aralarında anlaştıkları ve Tahran yönetimine yaptırımı öngören yeni tasarının bu hafta oylanmasını istiyordu.

BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya, İran'a tartışmalı nükleer programından dolayı ek yaptırımlar uygulanmasını öngören karar taslağı üzerinde geçtiğimiz hafta anlaşmıştı. İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri, kendi aralarında uzlaştıkları yeni tasarının bu hafta oylanmasını istiyordu. Ancak Konsey’in diğer üyeleri konuyu tartışmak için daha fazla zaman isteyince Güvenlik Konseyi oturumu gerginleşti.

Daimi üyelerin önerdiği ek yaptırım paketinde genel hatlarıyla nükleer faaliyetlerini durdurmaması halinde Tahran yönetiminin silah ihracatına ambargo uygulanması, ayrıca İran'ın nükleer faaliyetlerine doğrudan ya da dolaylı yoldan destek veren şirketlerin malvarlıklarının dondurulması ve gerekli görüldüğü takdirde yaptırımların kapsamının genişletilmesi sözkonusuydu.

Konsey'in diğer üyeleri ise bunların yeterli olmadığı gerekçesiyle daimi üyelerin sunduğu tasarıya bazı değişiklik önergeleri sundu. Daimi üyeler bu girişime sert tepki gösterirken oturumda en büyük eleştirilere yaptırımların 90 gün daha ertelenmesini önerisini getiren Güney Afrika hedef oldu. Öte taraftan Konsey'in Müslüman üyeleri Endonezya ve Katar da, eleştirilerden nasibini aldı. Onlar da önergelerinde, tasarıda Orta Doğu'nun nükleer silahtan arındırılması çağrısının yer almasını istedi.

Siyasi gözlemciler bununla İsrail'in elinde olduğu düşünülen silahları bırakması ima edildiğini söylüyorlar. Her ne kadar İsrail nükleer silah sahibi olduğunu resmen kabul etmiş olmasa da genel kanı bu yönde.

Oturum sonrasında basına konuşan İngiltere'nin BM büyükelçisi Emyr Jones Parry, önerinin bütünüyle 'yoldan çıkmış' olduğunu söyledi ve İngiltere, Fransa ve ABD'nin oylama yapılması için bastırabileceğini ima etti.

Oylama öncesinde İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın da aralarında olduğu yetkililerin ABD'ye gelerek Konsey'e hitap edeceği tahmin ediliyor. Zira Ahmedinejad bu konuda BM yetkililerinden izin istemiş, İranlı yetkililere bunun için gerekli vize de verilmişti. Ancak BM yetkilileri bu seyahatin ne zaman yapılacağı ya da yapılıp yapılmayacağı konusunda bilgi vermiyor.

İran'a yönelik ilk yaptırım paketi, uranyum zenginleştirmekten vazgeçmesi taleplerine uymamasını takiben, geçen Aralık ayında açıklanmıştı. Bu paket daha çok nükleer programla bağlantılı makina ve malzeme ihracatını kapsıyordu.

Yeni yaptırım paketi ise İran'a silah ambargosu uygulanmasını, Tahran'ın nükleer programıyla ilişkili kişi ve kurumların mali hesaplarının dondurulmasına yönelik yaptırımların kapsamının genişletilmesini ve İran'a kredi veya borç verilmemesi çağrısını içeriyor.

Yeni yaptırım kararının ardından İran Cumhurbaşkanı, bunların ülkesine hiçbir etkisi olmayacağını savunmuş, "Bize zaten 27 yıldır yaptırım uyguluyorlar. Bu yaptırımlar sayesinde nükleer bir ülke olduk. Bugün de bize ekonomik yaptırımlar koysun bakalım bunun sonuçları ne olacak” ifadelerini kullanmıştı.

XS
SM
MD
LG