Erişilebilirlik

Türkmenistan Sandık Başına Gidiyor


Pazar günü Türkmenistan’da Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak. Seçimin en büyük özelliği seçim pusulasında ilk kez birden fazla adayın bulunması.

Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov’un geçen yıl sonunda ölmesi üzerine görevi geçici olarak Başbakan Yardımcısı Kurbanguli Berdimuhammedov devralmıştı.

Türkmenistan’da şimdiye kadar yapılan tüm seçimlerin aksine bu sefer ilk kez seçim pusulalarında bir değil tam altı adayın adı var. Fakat tüm adaylar Türkmenistan Demokratik Partisinden. Muhalefetin adayı yok.

Seçimin favorisi geçici Devlet Başkanı Berdimuhammedov. Tüm üst düzey yetkililer, devlet basın yayın organları ve hatta Seçim Kurulu onu destekliyor.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, zaman olmadığı için seçime gözlemci gönderemeyeceğini açıklamıştı. Ancak örgüt seçim kampanyasından memnun değil. Yetkililer seçim kampanyasının adil ve serbest yapılabilmesi için gerekli yasal değişiklerin yapılmadığı görüşünde.

AGİT’in Moskova temsilcisi Yevgeni Volk’a göre en önemli sorun Türkmenistan’ın yıllardır dikta rejimiyle yönetilmesi. Rus uzman, Türkmenbaşı’nın bıraktığı siyasi mirastan yararlanmak isteyenler olduğunu belirtiyor ve devamla “iktidarı devralmaya hazırlananlar ondan çok farklı değiller; demokrasi ve serbest pazar ekonomisine geçmek için can attıkların sanmıyorum” diyor.

Yevgeni Volk’a göre seçimlerin ekonomik yönü siyasi yönü kadar önemli. Türkmenistan’ın dünyanın en zengin doğalgaz yataklarına sahip olduğuna dikkat çeken uzman, büyük aşiretlerin ulusal gelirden paylarını arttırmak için rekabet ettiklerini söylüyor. Volk, Devlet Başkanı adaylarının seçim programlarının farklı olmadığını hepsinin de Türkmenbaşı’nın politikalarını sürdürme sözü verdiklerini belirtiyor.

Adaylar arasında sadece geçici Devlet Başkanı Berdimuhammedov reformdan söz etti. Muhammedov, seçim kampanyası sırasında eğitim sisteminde değişik yapacağını ve İnternet’i resmi görevlilerin tekelinden çıkaracağını bildirdi.

Yevgeni Volk, Türkmenistan’ın, Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan’daki gibi toplumsal karışıklıklara sahne olmaması için bazı reformların şart olduğunu ancak bir Orta Asya devriminin beklenmemesi gerektiğini söylüyor. AGİT uzmanı onlarca yıldır Türkmenistan’da değil muhalefet, muhalif kavramı bile bulunmadığını, halkın siyasi ve demokratik kurumlara yabancı olduğunu belirtiyor. Ruz uzmana göre Türkmenistan’ın siyasi geleceği bir yerde seçimlerden sonra oluşacak muhalefetin yapısına bağlı olacak.

Seçimlere Berdimuhammedov’un yanısıra Petrol ve Maden Bakanı İşhangül Nuryev, Urazmurad Karacayev adlı bir belediye başkanı, vali Aşırniyaz Pomanov, milletvekili Amanyaz Ataçkov ve Muhammednazar Gurbanov adlı bir yetkili katılıyor.

Amerika Dışişleri Bakanlığı, seçimlerde bütün kesimlere temsil hakkı verilmesi durumunda, Amerika’nın demokratik sürece yardım etmeye hazır olduğunu bildirmişti. Bakanlık Sözcüsü Sean McCormack, her kesime temsil hakkı verilmesinin Türkmenistan’a ve halkına yarar sağlayacağına inanıyor.

XS
SM
MD
LG