Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, seçim atmosferine giren Türkiye açısından önemli bir karara imza attı. Eski DEHAP üyeleri Mehmet Yumak ve Resul Sadak tarafından 2003’te açılan davayı sonuçlandıran AİHM, Türkiye’de uygulanan yüzde 10’luk seçim barajının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi açısından herhangi bir ihlal oluşturmadığına karar verdi.
Son genel seçimlerde DEHAP’ın Şırnak milletvekili adayları olan Sadak ve Yumak, partilerinin kentte yüzde 45,95 oranında oy almasına karşın Türkiye genelinde barajı aşamaması üzerine milletvekili seçilemediler.
Bunun üzerine AİHM’ye başvuran davacılar Türkiye’den yaklaşık 900 bin Euro tazminat, seçilememelerine rağmen 5 yıllık milletvekilliği aylığı ve sosyal haklarını da talep ettiler. Bu talepleri reddeden AİHM, gerekçeli kararında seçim sistemi konusunda Avrupa genelinde çok farklı uygulamalar olduğunu belirtti. Yüzde 10’luk barajın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin serbest seçim hakkıyla ilgili 1. Protokolünün 3. maddesine uygun olduğunu belirten Mahkeme, seçim sistemi konusundaki kuralların her devletin tarihi ve siyasi yapısı bağlamında oluştuğunu vurguladı.
AİHM’nin dikkat çektiği bir başka konuyu ise devletlerin seçim kanunlarını belirlerken geniş bir takdir hakkına sahip olmaları gerektiği oluşturdu. Davacıların mevcut sistemle milyonlarca oyun boşa gittiği yönündeki saptamalarına da değinen AİHM, oyların boşa gitmesini engelleyecek bir seçim sistemi bulunmadığını vurguladı. AİHM’nin “ideal bir sistem” önerisinde bulunamayacağının vurgulandığı kararda “İstikrarlı parlamenter çoğunluğu oluşturmak hedefiyle değişik akımların en uygun temsilini sağlayıcı düzenlemeler yapmak veya barajı aşağı çekmek ulusal planda yargı, yasama ve politika dünyasının görevidir” denildi.
AİHM, Portekizli ve San Marinolu yargıçların olumsuz görüş belirtmesi nedeniyle, 2’ye karşı 5 oyla alınan kararla ihlal bulunmadığına kanaat getirse de Türkiye’deki yüzde 10’luk seçim barajının yüksekliğine dikkat çekmekten de geri kalmadı. Bu düzeyin, Avrupa’daki uygulamaların en yükseği olduğunu vurgulayan AİHM, “Arzu edilen, seçim barajının düşürülmesi ve azami temsil için gerekli önlemlerin alınmasıdır. Bununla birlikte Mahkeme, bu alanda ulusal karar alıcılara yeterli serbestliğin sağlanması gerektiği görüşündedir” değerlendirmesinde bulundu.
Yumak ve Sadak’ın, kararı 3 ay içinde, temyiz işlevi gören ve 17 yargıçtan oluşan Büyük Daire’ye götürme hakları var.