20 Haziran günü, dünyanın çeşitli bölgelerinde mülteciler günü olarak anıldı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Dairesi, geçen dört yıl içinde 6 milyon mültecinin yurtlarına dönebildiğini açıkladı.
Bugün dünyadaki mülteci sayısının 8 milyon 4 yüzbin olduğu tahmin ediliyor. Bu da, son 26 yılın en düşük seviyesi.
Ancak, kendi ülkelerinin sınırları içinde mülteci durumuna düşenlerin sayısı 25 milyon civarında. Birleşmiş Milletler, buna iç savaşların yol açtığını bildiriyor.
Birleşmiş Milletler yetkilileri, bu insanların, uluslararası mülteciler kadar korunmadığına dikkat çekiyor.
Bu arada, yurtlarına dönen mültecilerin yeniden hayatlarını kurabilmeleri için uluslararası yardıma muhtaç oldukları vurgulanıyor.
BM Mülteciler Dairesi'ne para yardımı yapan ülkelerin başında ise Amerika geliyor. Yetkililere göre, mültecilere yer bulma konusunda da Amerika yine başta.
Amerika 1975 yılından bu yana 2 milyon 600 bin mülteciyi kendi topraklarına yerleştirdi. Süreç genellikle yabancı ülkelerde başlıyor. İlk önce mülteci olduğunu öne süren kişilerin, ülkelerine geri gönderilmeleri durumunda, zulüm görme korkularının haklı neden dayandığını ispat etmeleri gerekiyor.
Başvurular tek tek incelendikten sonra mülteci statüsü tanınanlar Amerika’ya getiriliyor. Ancak bunun istisnaları da var. Özellikle etnik temizlik olaylarında, pratik nedenlerden ötürü bireysel araştırma neredeyse imkansız olduğu için, aksine yönelik kanıt yoksa, tüm grup üyeleri mülteci sayılabiliyor.
Federal hükümet, ülkeye getirdiği bu kişilere uzun bir süre maddi yardım yapıyor; Amerika’da yeni bir yaşama başlayabilmeleri için çeşitli sosyal programlarla kendilerine maddi ve manevi destek sağlıyor.
Amerika Dışişleri Bakanlığı, bu yıl içinde, Doğu Afrika ülkelerinden toplam 13 bin mültecinin Amerika’ya yerleştirileceğini açıkladı. Bu kişilerin çoğu Etiyopya ve Burundi’den. Aralarında Tanzanya’da mülteci kamplarında yaşayan Burundililer de var.
Yetkililer, Vietnam’dan hâlâ binlerce başvuru geldiğini ayrıca Burma’daki etnik Karen mültecileri de Amerika’ya getirmek istediklerini söylediler.
Bakanlığın mülteci işlerinden sorumlu yetkililerinden Kelly Ryan, İran’dan mülteci sayısının artmasını da olumlu bir gelişme olarak niteliyor: Amerikalı yetkili İran’dan gelen mültecilerin genellikle azınlıktaki mezhep ve etnik gruplardan olduğunu ve geçen yıl içinde mülteci sayısının 2 binden 4 bine çıktığını belirtti.
Kelly Ryan, Amerika’ya bu yıl ilk kez Kuzey Kore’den de 6 mülteci geldiğini ve bu kişilerin New Jersey eyaletine yerleştirildiğini bildirdi. Bakanlık yetkilisine göre, Amerika Kuzey Kore’den daha fazla mülteci almak istiyor ama Pyongyang hükümeti buna izin vermiyor.
Kelly Ryan, Dışişleri Bakanlığının mülteci yasını artırmak istediğini ancak parası olmadığını söylüyor.
Başkan Bush’un bu yıl için 70 bin mültecinin kabul edilmesine izin verdiğini belirten Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, ancak sadece 54 bin mülteci için yeterli ödenek bulunduğunu vurguluyor.
Amerika, Birleşmiş Milletler Mülteciler Dairesi'yle yakın işbirliği yapsa da 117 ülkede bürosu bulunan dairenin elindeki imkanlara sahip değil. Birleşmiş Milletler yetkilisi Wendy Young, Amerika’nın tüm diğer ülkelerin kabul ettiği toplam mülteci sayısından daha fazla mülteci kabul ettiğini vurguluyor ve mülteci sayısının 8 milyon 400 bine düşmesini çok olumlu bir gelişme olarak niteliyor.
Neden Mülteci Sayısı Azaldı?
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, birkaç hafta önce yayınladığı raporda, son çeyrek yüzyılda mülteci sayısında önemli oranda düşüş yaşandığına dikkat çekmiş, ancak mülteci sorunlarıyla uğraşan diğer kurumlar, bu raporun sonuçlarına itiraz etmişti.
Birleşmiş Milletler’in ortaya koyduğu mülteci sayısıyla, Amerikan Mülteciler ve Göçmenlik Komitesi’nin hesapladığı mülteci sayısında, 4 milyonluk bir fark olduğu belirtiliyor.
Mülteciler Yüksek Komiserliği Türkiye Bürosu’nun Dış İlişkiler sorumlusu Metin Çorabatır’a, bu farkın nedenlerini sorduk. Çorabatır, öncelikle Birleşmiş Milletler’in, dünyadaki mülteci sayısıyla ilgili olarak ortaya çıkardığı sonucu Alparslan Esmer'e değerlendirdi.
Radyomuzda yayınlayamadığımız söyleşinin tamamına yukarıdaki Real Audio bağlantısından ulaşabilirsiniz.
Metin Çorabatır Çarşamba Akşamı Alo Washington'da
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Türkiye Bürosu’nun Dış İlişkiler sorumlusu Metin Çorabatır, yarınki Alo Washington programımızın da konuğu olacak.
Metin Çorabatır, dünyanın en ciddi sorunlarından biri olan mülteciler konusuyla ilgili dinleyicilerimizin sorularını yanıtlayacak. Alo Washington’a katılmak ve Metin Çorabatır’a soru sormak için bizi ücretsiz olarak arayabileceğiniz numara şöyle: 00-800-1-30-03-33-51.
Türkiye dışından programa katılmak isteyenler, Amerika’nın kodu 1’den sonra 202-619-3861 numaralı telefonu ödemeli arayabilirler.
Çarşamba akşamı saat 21.15’ten itibaren Alo Washington’da telefonlarınızı bekliyoruz.