Yeni bir kamuoyu yoklaması, yüzde 80’den fazla Iraklı seçmenin 15 Ekim’deki referanduma katılmak istediğini ortaya koydu. Anket, Amerika’da bulunan Uluslararası Cumhuriyetçi Enstitüsü adlı merkez tarafından yapıldı. Bununla birlikte yeni anayasa taslağının oylanacağı referandumda Iraklılar, hala ne yönde oy kullanacağını bilmiyor.
Anayasa'ya Destek Yüzde 49
Uluslararası Cumhuriyetçi Enstitüsü’nün düzenlediği kamuoyu yoklamasına, Irak’ın 17 ilindeki 2 bin 800 kişi katıldı. Ankete katılanların yüzde 85’i, referanduma katılmayı planladıklarını söyledi.
Katılımcıların yüzde 49’u hazırlanan anayasa taslağının Irak halkının iradesini yansıttığı görüşünde. Yüzde 17’lik kısım ise, anayasanın yalnızca belli etnik ve dini gruplara hitap ettiğine inanıyor. Yüzde 13’lük bir kitle de taslağın halkın hiçbir şekilde iradesini yansıtmadığı düşüncesinde.
Anayasa metnine karşı çıkan Sünni Iraklılar; Şii Araplar ve Kürtler lehinde, kendilerine ayrımcılık yapıldığını iddia ediyor. Ülke nüfusunun yüzde 20’sini oluşturan Sünniler, Ocak ayındaki seçimleri boykot etmiş ve bundan dolayı, anayasa taslağını hazırlayan Ulusal Meclis’te çok daha az bir oranla temsil edilmek zorunda kalmıştı.
Sünniler Anayasa'nın Aleyhinde Oy Kullanacak
Bu kez referandumda Sünnilerin oy kullanacağı bildiriliyor. Ancak Sünniler, anayasa taslağı aleyhinde oy kullanacak. Şii Araplara Irak’ın güneyinde özerklik tanıyan anayasa metnine, Sünniler karşı çıkıyor. Sünniler aynı zamanda, ülkenin bölünmesinden ve petrol gelirinden yararlanamamaktan korkuyor. Bir Sünni örgüt sözcüsü Salih Mutlak şöyle konuşuyor: "Irak’ı bölen bir anayasayı kabul etmeyeceğiz. Çünkü bu anayasanın Irak’ı iç savaşa bir adım daha yaklaştıracağına inanıyoruz."
Amerika, anayasanın, Iraklı Sünnileri siyasi sürecin içine çekmesini ve Sünni ayaklanmasına son vermesini umuyordu. Ancak, Irak’ın dört ilinde nüfus çoğunluğuna sahip Sünnilerin anayasa referandumunda “Hayır” oyu kullanması, ciddi bir siyasi kriz başlatacağa benziyor.
Bu dört ilden üçünde Sünni seçmenlerin üçte ikiden fazlası yeterli “Hayır” oyu toplarsa, anayasa taslağı kabul edilmeyecek. Bundan sonraki aşamaysa, en baştan yeni bir anayasanın yazılıp, yeniden referanduma gidilmesi olacak.
Irak meclisinin bir Şii üyesi, Huneyn Kadu, Sünnilerin anayasaya destek vermemesi durumunda, Irak’taki direnişin artacağı ve ülke istikrarının daha fazla bozulacağı uyarısında bulunuyor: "Sünni Arapları siyasi sürecin içine çekmeden yeni anayasayla ilgili, iyimser olamam. Sünnilerin desteği olmadan Irak’ta istikrar olmaz. Bana kalırsa anayasa taslağı üzerinde değişiklikler yapmamız gerek. Bunu 15 Ağustos’taki referandumu geciktirme pahasına yapmalıyız. Irak’ın bütünlüğü, geleceği ve istikrarı, anayasadan daha önemli."
Iraklı Şii ve Kürtler, anayasa referandumunu daha fazla geciktirmek istemediği için, Amerikalılar ve Iraklı yetkililer, ülke nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Şiilerin olumlu oy kullanmasını ve mevcut siyasi sürecin bu şekilde devam edeceği görüşünde. Bu süreç içinde Sünnilerin de katılımıyla, kalıcı hükümet için yapılacak seçimler, Aralık ayında planlanıyor.
Geçen hafta Iraklı Şiilerin en güçlü dini lideri Ayetullah Ali el Sistani, anayasa taslağına destek verdiğini bildirdi ve yandaşlarından, anayasa lehinde oy kullanmasını istedi. Geçen Ocak ayında Sistani, benzeri bir şekilde Şiilere seçime katılma çağrısında bulunmuş ve milyonlarca Şii, direnişçilerin tehdidine rağmen sandık başına gitmişti. Bununla birlikte, Sistani’nin oğlu, babasının böyle bir fetva verdiği haberini yalanladı. Muhammed Ali el Sistani, gönderdiği yazılı açıklamada, babasının Iraklı Şiilerin siyasi tercihine karışmak gibi bir niyeti olmadığını belirtti.