Erişilebilirlik

Fatihler ve 'Oğulları'


Amerikan kamuoyunda, 11 Eylül terör saldırılarının ardından İslamiyet’e, Irak savaşının ardından da Türkiye’ye olan ilgi ciddi ölçüde arttı. Özellikle son zamanlarda gerilen Türk-Amerikan ilişkileri çerçevesinde Türkiye üzerine yazılan makaleler ve kitaplar büyük ilgi görüyor.

Bunlardan en ilgi çekenlerden birisi de geçen haftadan itibaren kitapçılarda satılmaya başlanan "Sons of the Conquerors" (Fatihlerin Oğulları).

Kitap, yaklaşık 18 yıldır Türkiye’de yaşayan ve Wall Street Journal gazetesinin ülkedeki temsilcisi olan Hugh Pope tarafından yazıldı.

Kitabının tanıtımı için New York’ta olan Pope, "Açık Toplum" adlı sivil toplum örgütünde konuşma yaptı.

Wall Street Journal gazetesinin Türkiye temsilcisi Hugh Pope’un yazdığı "Fatihlerin Oğulları" adlı kitap, tarihsel olarak karşılaştırmalı bir biçimde Türkiye’yi ve diğer Türk cumhuriyetlerini konu alıyor. Ancak Türkiye’nin bölgedeki ekonomik ve siyasi gücünden dolayı kitabın asıl vurgusu Türkiye üzerine.

Altı bölümden oluşan kitapta Hugh Pope’un 18 yıldır Türkiye’de yaşamasının izlerini görmek mümkün.

Birinci bölümde Pope, “Fatihler” kavramı üzerinde duruyor. Bugün birçok insanın, Türklerin Ortadoğuyu binlerce yıl yönettiğini unuttuğunu söyleyen Hugh Pope, özellikle Batı dünyasının bunu hatırlamasını iki ana sebebe bağlıyor.

Türklerin I. Dünya Savaşı’nı Batılı güçlere kaybetmesinden dolayı Batının Türkiye’yle ilgili hatırladığı birçok şeyin savaş propagandasının bir parçası olması ve tarihsel olarak Batı’nın Türklerle sürekli savaşmasının hafızalara kazınması. İkincisiyse Türklerin tarih boyunca devletlerinden başka büyük birşey yaratmamaları.

Hiçbir zaman kendilerine ait bir edebiyat oluşturamayan Türklerin her zaman gittikleri yerlerin dilini, kültürünü ve hatta dinini aldıklarını belirten Pope, Türklerin kültürel olarak kendilerine hiç güvenmediklerini düşünüyor.

Ancak dünyanın unutmasına rağmen, Türkler arasında “fatih” kavramının azalmadığına inanıyor Hugh Pope. Türklerin bu kavramı bilinç altında sürekli yaşattıklarına örnek olarak da Başbakan’ın Avrupa Birliği’nden müzakerelere başlamak için tarih alarak döndüğü zaman Türkiye’de “Avrupa Fatih”i olarak karşılandığını hatırlatıyor. Futbol takımlarının da Avrupalı bir takımı yenmesi durumunda her zaman Viyana kapılarındaki günleri hatırlatan ifadelerin basında kullanılmasına dikkati çekiyor.

Kitabının ikinci bölümünde Hugh Pope, “liderlik” kavramı üzerinde duruyor. Pope, Türkiye’de güçlü liderlerin genelde devrildiğini ve bunun çok sık yapılmasından dolayı güçlü bir devletin oluşmadığını belirtiyor.

Üçüncü bölümde Hugh Pope, “yalnız tarih” üzerinde duruyor. Türklerin yalnız bir tarihinin olmasının sebebini tarih boyunca geçimlerini "yağma ve talanla kazanan bir ülke" olmasına bağlayan Pope, bugünlerde bile Maliye Bakanı'nın IMF toplantılarının ardından Washington’dan dönüşünde gazetelerin bunu “seferden” dönülüyormuş havasında yansıttığını vurguladı.

Kitabın dördüncü bölümünde İslamiyet’i konu alan Pope, bunu “İslam Ala Turka” başlığı altında inceliyor.

İslamiyetin, değişik Türk cumhuriyetlerinde değişik biçimlerde hayat bulduğunu anlatan Pope, Türklerin daha ılımlı İslamı seçmelerini Türkiye’nin ekonomik olarak daha güçlü ve eğitimli olmasına bağlıyor.

Kitabın son iki bölümündeyse Hugh Pope, 21. yüzyılda Türklerin konumu ve Batı dünyasının neden Türkiye ve Türk cumhuriyetleriyle ilgilenmesi gerektiği üzerinde duruyor.

Pope, özellikle insan hakları, demokrasi, milliyetçilik, petrol ve ekoloji gibi konularda bu bölgenin Batı açısından çok önemli olacağına inanıyor.

Konuşmasında, Türkiye’de milliyetçiliğin son zamanlarda arttığını belirten Pope, Türkiye’de Kürt karşıtlığının açık şekilde görüldüğünü, ancak olayların, “Kürt karşıtlığı” olarak tanımlanmak yerine “bayrağa değer veren bir toplum" içindeki gelişmeler şeklinde nitelendiğini anlattı. "Bunu çok garip bulduğunu" belirten Hugh Pope, başka hiçbir ülkede böyle birşey görmediğini sözlerine ekledi.

Wall Street Journal gazetesinin 18 yıldır Türkiye’de yaşayan temsilicisi Hugh Pope’un yazdığı “Fatihlerin Oğulları” (Sons of the Conquerors) adlı kitabı bu ay başında ABD'de satışa sunuldu. Kitap, şüphesiz ki hem Amerika’da hem de Türkiye’de tartışma yaratacak.
XS
SM
MD
LG