Erişilebilirlik

1 Şubat 2005: Irak Seçimlerinin Yankıları Sürüyor


Amerikalı eski büyükelçi Peter Galbraith, New York Times’taki makalesinde, seçim sırasında Iraklı Kürtlerin ayrı bir gayrı resmi bağımsızlık referandumu düzenlediğini bildiriyor. Bu referanduma katılan Kürtlerin ezici bir çoğunlukla bağımsızlıktan yana oy kullandığını aktaran Galbraith, bunun İngiliz ve Amerikalı yetkilileri rahatsız edeceği görüşüne yer veriyor. Yazar, Kürt liderlerin “Irak’ın bütünlüğünden yanayız” demelerini real politik dengelere bağlıyor ve aslında hepsinin gönlünde bağımsızlığın yattığını vurguluyor:

"Kürtlerin bağımsızlık rüyasını engelleyen şey, sadece Iraklı Arapların değil, hepsi de önemli ölçüde Kürt azınlığa sahip olan Türkiye, İran ve Suriye’nin düşmanlığı oldu. Bağımsızlık referandumunun sonuçları bu komşu ülkeleri de alarma geçirecektir. Ama özellikle Türkiye’de, bazı kişiler artık gevşek bir Irak federasyonunun bir Kürt devletine göre kötünün iyisi olduğunu fark ediyor. Amerika’nın Yugoslavya’da öğrendiği gibi, bir demokraside insanları nefret ettikleri bir ülkenin içinde tutmak çok zor. Kürtlerin bağımsızlık talebi acil bir kriz değil, ama yaklaşan bir kriz."

Boston Globe ise, Iraklı seçmenlerin büyük bir cesaret örneği göstererek sandık başına gitmesinin altında değişik nedenler yattığını belirtiyor. Ancak gazete, bu cesaret örneğine rağmen, seçimlerin ne Irak’ın güvenlik sorununu çözeceğini ne de otomatik olarak ülkedeki yabancı güçlerin Irak’tan ayrılmasını sağlayacağını vurguluyor. Gazete, yeni yönetimin seçmenlerin taleplerini karşılamak için çok dikkatli hareket etmesi gerektiği uyarısında bulunuyor:

"Sünnilerle Şiiler arasındaki tarihi bölünmüşlüğü aşmak için, yeni mecliste çoğunluğu ele geçirmesine kesin gözüyle bakılan Şiilerin, Sünni yöneticilerin geçmişte açtığı yaraların intikamını almaktan kaçınması gerekiyor. Amaç, kendi çıkarları için demokratik pazarlık oyununu oynamak isteyenleri aşırıların kampından çıkartarak Sünnileri, barışçı bir iktidar paylaşım mekanizmasına çekmek olmalıdır. Irak’ın seçilmiş temsilcileri, Kürtlere önemli ölçüde bir bölgesel özerklik vererek ülkenin bütünlüğünü korumalı ve yabancıların işgaline son verecek bir plan hazırlamalıdır."

Christian Science Monitor, Irak seçimlerinin ardından Amerika’daki bazı siyasilerin, Amerikan askerlerinin geri çekilmesi konusunda net bir takvim açıklanması talebini gündeme getirdiğini kaydediyor. Ancak gazete, Bush’un geri çekilme konusunda bir takvime göre değil, bir yol haritasına göre hareket etmeyi tercih ettiği yorumunda bulunuyor:

"Amerika, bir savaş sırasında en son Vietnam’dan büyük miktarda asker çekmişti. Amerika’nın 1973 yılında ülkeden ayrılmasından sonra iki yıl içinde Güney Vietnam, Kuzey Vietnam’ın eline geçti. Irak’la Vietnam’ı kıyaslamak her zaman doğru değil ama o savaştan çıkartılması gereken ders, Amerika’nın çekilirken arkasında yeterli güce sahip yaşayabilir bir yönetim bırakmadığıdır. Bush ile Kongrenin Irak’tan çekilmenin aşamaları konusunda anlaşması zor olmaz, ancak tarihler sonuçlara göre daha önemsizdir. Pazar günkü seçimler gibi, şu ana kadar elde edilen sonuçlar da Irak’ın doğru yolda ilerlediğini gösteriyor."

Washington Post ise, Çin yönetiminin ülkede liberalleşmenin önünü açan Komünist Parti eski genel sekreteri Zhao Ziyang için düzenlediği cenaze törenini mercek altına alıyor. Zhao’nun Tiananmen katliamına karşı çıktığı için gözden düştüğünü hatırlatan gazete, Pekin yönetiminin eski liderin cenaze töreni sırasında uyguladığı baskı ve sansürü, totaliter bir rejimin yıkılma korkusu olarak yorumluyor:

"Çin’deki Hu Jintao yönetimi, milyonlarca insanın yurt dışına çıktığı ve Batılı şirketler için çalıştığı, internetin rahatça kullanıldığı bir ülkede, eski bir liderin ölümü hakkında birkaç cümleden fazla yayınlanmasına izin vermiyor ve resmi bilgiye böyle bir sınırlama koymanın etkili olabileceğine inanıyor. Tayvan, Endonezya, Afganistan ve Irak gibi yerlerde bile kabul edilen haklarla ilgili açık bir tartışma yürütülmesiyle başa çıkamayacak gibi görünüyor. Hu, 1950’lerdeki Stalinci siyasi taktiklerin 21. yüzyıldaki Çin’e uyarlanabileceğini düşünüyor."

XS
SM
MD
LG